Nếu như muốn bước vào một nền hành chính chuyên nghiệp cần phải thực hiện cắt giảm biên chế trong bộ máy nhà nước. Đây được xem là việc loại bỏ những đối tượng không có năng lực hay năng lực không phù hợp với công việc. Vậy, giảm biên chế là gì? Những thông tin cần thiết về tinh giảm biên chế sẽ được lý giải ở bài viết dưới đây!
Giảm biên chế là gì?
Trước tiên các bạn cần phải biết biên chế là gì? Biên chế là cụm từ chỉ những người làm trong đơn vị nhà nước và được tuyển chọn qua 1 kỳ thi (hay còn được gọi là kỳ thi tuyển vào biên chế). Các đối tượng được vào biên chế sẽ được làm trong những cơ quan hành chính sự nghiệp Nhà nước.
Giảm biên chế được hiểu là những người đang làm ở trong cơ quan hành chính sự nghiệp Nhà nước, sau một khoảng thời gian làm việc thì có thể bị cho vào diện xét tinh giảm biên chế. Thực chất, giảm biên chế là cắt bớt, loại bỏ 1 số người trong biên chế nhà nước khi thấy họ không còn phù hợp hay không có năng lực ở vị trí ấy nữa. Hơn nữa, họ cũng không thể sắp xếp vào một vị trí phù hợp khác thì các đối tượng này sẽ bị tinh giảm biên chế.
Thực trạng và giải pháp tinh giản biên chế
Biên chế có thể được hiểu là số nhân lực lao động cần thiết trong 1 cơ cấu hợp lý cả về số lượng và chất lượng để có thể thực hiện công việc của cơ quan, đơn vị, tổ chức của hệ thống chính trị hiệu quả. Lúc này, số nhân lực này được hưởng lương đến từ ngân sách nhà nước nên gọi chung là biên chế nhà nước.
Thực trạng tinh giảm biên chế hiện nay
Một là, số lượng các cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC) trong những tổ chức của cả hệ thống chính trị ngày càng gia tăng, đặc biệt là khối cơ quan hành chính, tư pháp, các đơn vị sự nghiệp công
Theo số liệu in trong Đề án “tiếp tục đổi mới hoàn thiện hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở” của Hội nghị lần thứ bảy, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI tháng 5 năm 2013, tổng biên chế (hay còn gọi chung cho số lượng cán bộ, công chức, viên chức, những người lao động hưởng lương đến từ ngân sách nhà nước) trên cấp huyện là 2.083.157 người (không kể tới biên chế trong lực lượng vũ trang).
Đáng chú ý là, tình trạng tăng biên chế xảy ở nhiều cấp, các ngành. Cụ thể, trong 5 năm (từ 2007 đến năm 2011) biên chế các cơ quan của Đảng ở Trung ương đã tăng 2,23%; biên chế của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị – xã hội ở Trung ương tăng khoảng 3,87%; biên chế khối Đảng, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị – xã hội ở địa phương tăng khoảng 2,66%; biên chế các cơ quan của Quốc hội tăng khoảng 48,58%; biên chế Văn phòng Chủ tịch nước tăng khoảng 15%; biên chế của các cơ quan thuộc Chính phủ và chính quyền địa phương tăng khoảng 14,79% (trong đó, công chức tăng khoảng 15,11%, viên chức tăng khoảng 14,74%); biên chế ngành Tòa án tăng khoảng 32,1%; biên chế ngành Kiểm sát tăng khoảng 22,87%; biên chế trong Kiểm toán nhà nước tăng khoảng 63,15%.
Theo báo cáo của Bộ Nội vụ ngày 11/10/2013 quy định về kết quả tổng rà soát vị trí, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn, cơ cấu tổ chức và biên chế của các cơ quan hành chính nhà nước đến từ Trung ương đến địa phương, tổng biên chế công chức trong những cơ quan, tổ chức hành chính nhà nước đến từ Trung ương đến cấp huyện (ngoại trừ Bộ Công an và Bộ Quốc phòng) năm 2002 khoảng 200.784 người, năm 2012 là 273.617 người. Vì vậy, trong 10 năm, từ 2002 – 2012 tăng khoảng 72.833 biên chế (tăng 36,27%).
Tổng biên chế trong những đơn vị sự nghiệp công lập: năm 2002 là 1.269.337 người; trong năm 2012 là 1.872.041 người. Trong thời hạn 10 năm, biên chế trong các đơn vị sự nghiệp công lập tăng 602.704 người (tăng khoảng 47,48%)
Về cán bộ, công chức (CBCC) cấp xã và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố: tính tới tháng 12/2012 có tổng số 1.215.709 người, trong số đó, công chức cấp xã là 111.496 người; cán bộ cấp xã khoảng 145.112 người; các cán bộ không chuyên trách cấp xã là 229.112 người; những cán bộ hoạt động không chuyên trách ở thôn, xóm tổ dân phố là 729.509 người.
Hai là, theo đánh giá thì đội ngũ mặc dù đông nhưng không mạnh, vừa thiếu, vừa thừa; 1 bộ phận CBCCVC năng lực hạn chế, suy thoái về phẩm chất đạo đức, tham nhũng, cửa quyền, thiếu ý thức trách nhiệm & tinh thần phục vụ, không đáp ứng được yêu cầu nhưng lại chưa có biện pháp đủ mạnh để đưa ra khỏi hệ thống chính trị.
Đặc biệt, hiện nay đội ngũ CBCC cấp xã có đến 256.608 người (trong khi, đội ngũ CBCC hành chính của cả 3 cấp trung ương, tỉnh, huyện chỉ có khoảng 273.617 người) được đánh giá là cấp có số lượng CBCC tăng nhanh, mặc dù vậy trình độ, kiến thức, năng lực còn rất nhiều mặt hạn chế. Rất nhiều CBCC cấp xã có biểu hiện xa dân, ít ai quan tâm đến việc rèn luyện, nâng cao trình độ, năng lực, uy tín. Một số bộ phận CBCC cơ sở quan liêu, cửa quyền, vi phạm quyền làm chủ của nhân dân.
Giải pháp thực hiện tinh giản biên chế
Đổi mới nhận thức về bản chất và mục đích của việc tinh giản biên chế
Cần phải đổi mới nhận thức 1 cách đầy đủ về bản chất và mục đích của việc tinh giản biên chế trong bộ máy với mục đích có cơ sở xác định rõ đối tượng, yêu cầu, nhiệm vụ và những giải pháp, chế độ thực hiện tinh giản biên chế.
Tinh giản biên chế chính là việc áp dụng những giải pháp phân loại, sàng lọc (tinh lọc, chắt lọc) loại ra khỏi bộ máy các biên chế không cần thiết, làm cho đội ngũ CBCC đảm bảo chất lượng hơn, tinh thông hơn. Mục tiêu của việc tinh giản biên chế không đơn thuần là cắt giảm về số lượng CBCC, giảm chi phí hành chính, cắt giảm ngân sách nhà nước mà là làm cho cơ cấu, số lượng, chất lượng của đội ngũ CBCC, đặc biệt là chất lượng chuyên môn, phẩm chất đạo đức nghề nghiệp ngày càng nâng cao. Tinh giản biên chế không thuần túy là giảm theo số lượng mà phải tinh giản theo cơ cấu CBCC.
Có quan niệm chuẩn xác và đầy đủ thì khi thực hiện tinh giản không chỉ tinh giản những CBCC tuổi cao, sức yếu mà cần phải xem xét tinh giản CBCC theo cơ cấu, cụ thể đó là theo ngạch, bậc: trong trường hợp dôi dư ở ngạch, bậc nào phải tinh giản ở ngạch, bậc ấy; căn cứ theo trình độ đào tạo: nếu như thừa CBCC ở trình độ đào tạo nào thì việc tinh giản ở trình độ ấy; theo giới tính: nếu như dôi dư CBCC theo giới tính nào thì phải tinh giản theo giới tính đó.v.v…
Việc tinh giản biên chế phải đảm bảo yêu cầu về số lượng, chất lượng, cơ cấu CBCC. Mục đích khi tinh giản biên chế đó là nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC để có thể thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, đơn vị.
Xác định chính xác đối tượng cần phải tinh giản biên chế
Trong tinh giản biên chế cần phải tiến hành phân loại, đánh giá 1 cách khách quan về thực trạng số lượng, chất lượng đội ngũ CBCC của cơ quan, đơn vị, tổ chức. Dựa trên cơ sở kết quả phân loại, đánh giá CBCC đối chiếu với các yêu cầu, nhiệm vụ, đặc điểm, tính chất, tầm quan trọng, mức độ phức tạp và khối lượng công việc của cơ quan, đơn vị, các tổ chức để xác định chính xác các đối tượng và định mức cần phải tinh giản biên chế. Trong những đối tượng cần phải tinh giản chỉ nên phân thành 2 đối tượng chính:
- Đối tượng buộc phải tinh giản là các CBCC không đủ, không đạt trình độ năng lực về chuyên môn, phẩm chất đạo đức theo đúng tiêu chuẩn chức danh, ngạch, bậc công chức; những CBCC thoái hóa, biến chất, vi phạm pháp luật, vi phạm điều CBCC không được làm, vi phạm kỷ cương hành chính, kỷ luật lao động, mất tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ; các CBCC 2 năm liền không hoàn thành nhiệm vụ.v.v… Các đối tượng này cần phải được xem xét 1 cách nghiêm túc theo quy định của pháp luật và cần phải có giải pháp đủ mạnh để loại ra khỏi biên chế của các cơ quan, đơn vị, tổ chức.
- Đối tượng cần phải thực hiện việc tinh giản biên chế theo chế độ, chính sách khuyến khích của Nhà nước. Đây cũng chính là những CBCC dôi dư do sự sắp xếp lại tổ chức và đổi mới cơ chế hoạt động của các cơ quan, đơn vị, tổ chức; những đối tượng dôi dư do cơ cấu CBCC trong cơ quan không hợp lý cần phải tái cơ cấu lại mà không thể bố trí, sắp xếp được các công việc khác; những CBCC không có đủ sức khỏe để làm việc… Bởi vậy, cần có chế độ, chính sách hợp lý để có thể động viên, khuyến khích họ nghỉ việc, bảo đảm về lợi ích để các đối tượng này không bị thiệt thòi và tự nguyện, tự giác rời khỏi vị trí trong nền công vụ.
Đẩy mạnh việc cải cách, tinh giản bộ máy, rà soát sắp xếp, phân công, tổ chức lại lao động trong các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và uỷ ban nhân dân các cấp
Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu để có thể tinh giản biên chế. Kiên định và tiếp tục thực hiện các chủ trương tổ chức bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực tại Trung ương, tổ chức sở quản lý đa ngành, đa lĩnh vực tại địa phương trên cơ sở các yêu cầu và những nguyên tắc khoa học.
Xác định biên chế của từng cơ quan dựa trên cơ sở vị trí, tầm quan trọng, chức năng và nhiệm vụ, khối lượng và độ phức tạp của công việc, cơ cấu, tiêu chuẩn chức danh cũng như định mức lao động của CBCC
Để thực hiện công việc này cần khẩn trương xây dựng khung phân loại thống nhất, đánh giá tầm quan trọng, độ phức tạp, khối lượng công việc quản lý hành chính của những cơ quan trong hệ thống hành chính nhà nước; tiến hành phân loại các cơ quan, tổ chức, đơn vị hành chính; xác định cơ cấu CBCC; hoàn thiện, chuẩn hóa tiêu chuẩn chức danh CBCC; tiến hành xây dựng định mức lao động, định mức sử dụng thời gian làm việc của các CBCC. Đó là giải pháp quan trọng, cần phải đầu tư, nghiên cứu 1 cách cơ bản. Chỉ khi nào xây dựng được các cơ sở khoa học nói trên mới khắc phục được tình trạng cào bằng, bình quân chủ nghĩa trong việc giao và phân bổ cũng như tinh giản biên chế.
Xây dựng chính sách, pháp luật
Ban hành đồng bộ những chế độ, chính sách hợp lý để có thể thực hiện sắp xếp, kiện toàn, tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế (gồm chế độ nghỉ hưu trước tuổi; chế độ cho thôi việc, luân chuyển, đào tạo và bồi dưỡng CBCC…).
Như vậy, có thể thấy rằng việc tinh giản biên chế trong các cơ quan, tổ chức của cả hệ thống chính trị của nước ta là vấn đề rất khó, phức tạp nhưng vô cùng cấp bách hiện nay.
Chính sách tinh giản biên chế năm 2021
Theo Nghị định của Chính phủ cũng quy định cụ thể và rõ ràng về chính sách tinh giản biên chế bao gồm: Chính sách về hưu trước tuổi; Chính sách thôi việc; Chính sách chuyển sang làm việc tại các tổ chức không hưởng lương thường xuyên từ ngân sách nhà nước; Chính sách đối với những người thôi giữ chức vụ lãnh đạo hay được bổ nhiệm, bầu cử vào chức vụ khác có phụ cấp chức vụ lãnh đạo mới thấp hơn do sắp xếp tổ chức.
Cụ thể, những đối tượng thuộc đối tượng tinh giản biên chế có tuổi đời ít hơn 53 tuổi đối với nam, dưới 48 tuổi với nữ và không đáp ưng đủ điều kiện để hưởng chính sách về hưu trước tuổi hay có tuổi đời dưới 58 tuổi với nam, dưới độ tuổi 53 tuổi đối với nữ và không đáp ứng đủ điều kiện để hưởng chính sách về hưu trước tuổi theo quy định, trong trường hợp thôi việc ngay thì sẽ được hưởng trợ cấp 3 tháng tiền lương hiện hưởng để có thể tìm việc làm và được trợ cấp 1,5 tháng tiền lương hàng năm năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội.
Ngoài ra, các cán bộ, công chức, viên chức do có sự sắp xếp tổ chức thôi giữ chức vụ lãnh đạo hay được bổ nhiệm, bầu cử vào các chức vụ mới có phụ cấp chức vụ lãnh đạo thấp hơn so với mức phụ cấp chức vụ lãnh đạo đang hưởng thì được bảo lưu phụ cấp chức vụ lãnh đạo đang được hưởng đến hết thời hạn giữ chức vụ bổ nhiệm hay hết nhiệm kỳ bầu cử. Nếu đã giữ chức vụ theo thời hạn được bổ nhiệm hay nhiệm kỳ bầu cử ít hơn 6 tháng thì được bảo lưu 6 tháng.
Các chế độ được hưởng khi tinh giản biên chế
Khi nghỉ theo chế độ tinh giản biên chế thì các cán bộ, công chức, viên chức và những người lao động có thể hưởng theo 2 chế độ chính là: chế độ nghỉ hưu trước tuổi hay thôi việc ngay. Tùy theo độ tuổi và thời gian công tác để được giải quyết theo 1 trong 2 chế độ trên.
Bên cạnh chế độ của chính sách tinh giản biên chế thì các đối tượng nghỉ theo chế độ tinh giản biên chế còn được hưởng theo chế độ bảo hiểm xã hội, mặc dù vậy đối với mỗi đối tượng hưởng là khác nhau. Vì vậy, để được tư vấn cụ thể về trường hợp của mình các bạn có thể liên hệ với Luật Hùng Sơn để được tư vấn cụ thể về các vấn đề:
- Điều kiện nghỉ theo chế độ tinh giản biên chế;
- Tiền lương làm căn cứ trong việc tính hưởng chế độ tinh giản biên chế;
- Cách tính hưởng lương hưu khi các đối tượng nghỉ hưu trước tuổi.
Qua đây, chắc hẳn các bạn đã biết giảm biên chế là gì? Những thông tin cần thiết về việc tinh giảm biên chế. Đừng bỏ lỡ các bài viết sau của Luật Hùng Sơn nếu muốn biết thêm thông tin về biên chế nhé!
