Vụ án dân sự là gì, thủ tục giải quyết vụ án dân sự?

Vụ án dân sự là gì? khi các bên tranh chấp đến mức không thể hòa giải, khi đó cần phải khởi kiện tại Tòa án. Các tranh chấp khi đó trở thành vụ án dân sự. Vậy Vụ án dân sự là gì, thủ tục giải quyết vụ án dân sự? Tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Vụ án dân sự là gì?

Các vụ án dân sự được đề cập đến trong Bộ luật tố tụng dân sự là các vụ án tranh chấp dân sự, tranh chấp về hôn nhân và gia đình, lao động, kinh doanh thương mại.

Vụ án dân sự là gì thì vụ án dân sự là các tranh chấp xảy ra giữa các đương sự mà theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự là các tranh chấp xảy ra giữa các đương sự mà các cá nhân, cơ quan, tổ chức tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp khởi kiện vụ án tại tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Đặc điểm của vụ án dân sự

• Chủ thể của vụ án dân sự: các cá nhân, tổ chức có quyền và lợi ích hợp pháp hoặc nghĩa vụ liên quan đến vụ án dân sự là gì;
• Nguồn gốc của vụ án dân sự là các tranh chấp phát sinh về quyền và nghĩa vụ của các chủ thể trong một quan hệ dân sự hoặc quan hệ kinh doanh thương mại, hôn nhân và gia đình, quan hệ lao động;
• Các tranh chấp phát sinh phải được Tòa án giải quyết. Vụ án đã được giải quyết cần phải ghi kết quả đó trong bản án do Tòa án phán quyết, các bên phải tuân thủ thực hiện theo bản án;
• Các bên tham gia trong vụ án dân sự được gọi là các đương sự. Đương sự tham gia tố tụng dân sự với tư cách là nguyên đơn hoặc bị đơn hoặc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Phân loại vụ án dân sự hiện nay

Tùy thuộc vào vụ án dân sự là gì thì từng quan hệ trong xã hội mà các vụ án dân sự được phân loại thành:

• Vụ án dân sự về tranh chấp dân sự quy định tại Điều 26 Bộ luật tố tụng dân sự:
  • Tranh chấp giữa cá nhân với cá nhân về quốc tịch Việt Nam.
  • Tranh chấp về quyền sở hữu và các quyền khác đối với tài sản.
  • Tranh chấp về các giao dịch dân sự, hợp đồng dân sự.
  • Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ, trừ trường hợp Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ giữa cá nhân, tổ chức với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.
  • Tranh chấp về thừa kế tài sản.
  • Tranh chấp về vấn đề bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.
  • Tranh chấp về bồi thường thiệt hại do áp dụng những biện pháp ngăn chặn hành chính không đúng quy định của pháp luật về cạnh tranh, trừ trường hợp yêu cầu bồi thường thiệt hại được giải quyết trong vụ án hành chính.
  • Các tranh chấp về việc khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả thải vào nguồn nước theo quy định của Luật tài nguyên nước.
  • Tranh chấp đất đai theo pháp luật về đất đai; tranh chấp về quyền sở hữu và quyền sử dụng rừng theo quy định của Luật bảo vệ và phát triển rừng.
  • Tranh chấp liên quan đến hoạt động nghiệp vụ báo chí theo các quy định của pháp luật về báo chí.
  • Tranh chấp liên quan đến yêu cầu tuyên bố các văn bản công chứng vô hiệu.
  • Những tranh chấp liên quan đến tài sản bị cưỡng chế để thi hành án theo quy định của pháp luật. 
  • Tranh chấp về kết quả bán đấu giá tài sản, thanh toán phí tổn khi đăng ký mua tài sản bán đấu giá theo các quy định của pháp luật về thi hành án dân sự.
  • Những tranh chấp khác về dân sự,…
• Vụ án dân sự về tranh chấp về hôn nhân gia đình:
  • Ly hôn, tranh chấp về nuôi con, chia tài sản khi ly hôn; chia tài sản sau khi ly hôn.
  • Về vấn đề chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.
  • Tranh chấp về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn.
  • Tranh chấp về xác định cha, mẹ cho con hoặc về việc xác định con cho cha, mẹ.
  • Tranh chấp về nghĩa vụ cấp dưỡng sau ly hôn.
  • Tranh chấp về việc sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.
  • Tranh chấp về nuôi con, chia tài sản của nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn hoặc khi hủy kết hôn trái pháp luật.
  • Các tranh chấp khác về hôn nhân và gia đình, trừ các trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật.
• Vụ án dân sự về tranh chấp kinh doanh thương mại:
  • Tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.
  • Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ giữa cá nhân, tổ chức với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.
  • Tranh chấp giữa những người chưa phải là thành viên công ty nhưng có các giao dịch về chuyển nhượng phần vốn góp với công ty, thành viên công ty.
  • Tranh chấp giữa các thành viên công ty với công ty; tranh chấp giữa người quản lý trong công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc thành viên Hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám đốc trong công ty cổ phần với công ty, tranh chấp giữa các thành viên của công ty với nhau liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, ….các vấn đề khác của công ty, chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty.
  • Các tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại, trừ các trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật.
• Các vụ án về tranh chấp lao động:
  • Tranh chấp lao động giữa người lao động với người sử dụng lao động trong trường hợp tranh chấp đó phải thông qua thủ tục hòa giải của hòa giải viên lao động để hòa giải thành nhưng các bên lại không thực hiện hòa giải hoặc thực hiện hòa giải không đúng, hòa giải không thành hoặc hết thời hạn hòa giải theo quy định của pháp luật về lao động mà hòa giải viên lao động không tiến hành hòa giải, trừ các tranh chấp lao động theo quy định.
  • Tranh chấp liên quan đến lao động bao gồm: tranh chấp về học nghề, tập nghề; các tranh chấp về cho thuê lại lao động; các tranh chấp về an toàn, vệ sinh lao động; tranh chấp về kinh phí công đoàn, quyền công đoàn.
  • Các tranh chấp khác về lao động, trừ những trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật.

Thủ tục giải quyết vụ án dân sự như thế nào?

Thủ tục giải quyết vụ án dân sự cấp sơ thẩm như sau:

• Bước 1: Nhận và xử lý đơn khởi kiện: Tòa án nhận đơn khởi kiện do người khởi kiện nộp trực tiếp hoặc gửi qua đường bưu chính, sau đó ghi vào sổ nhận đơn. Chánh án Tòa án phân công Thẩm phán xem xét đơn khởi kiện (trong thời hạn 3 ngày kể từ ngày nhận đơn). Thẩm phán xem xét đơn khởi kiện và quyết định yêu cầu sửa đổi bổ sung hoặc thụ lý vụ án (trong thời hạn 5 ngày kể từ ngày được phân công).
• Bước 2: Thụ lý vụ án: Sau khi Thẩm phán xem xét đơn khởi kiện, nếu đơn khởi kiện đủ điều kiện thụ lý thì Thẩm phán ra quyết định thụ lý vụ án. Thông báo cho người khởi kiện biết để đến Tòa án làm thủ tục nộp tạm ứng án phí.
• Bước 3: Chuẩn bị xét xử

Đối với các vụ án tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình (Điều 26, 28 Bộ luật tố tụng dân sự) thì thời hạn là 4 tháng kể từ ngày thụ lý. Vụ án có tính phức tạp hoặc do sự kiện bất khả kháng thì Chánh án có thể quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử, không quá 2 tháng.

Đối với các vụ án tranh chấp về lao động, tranh chấp về kinh doanh thương mại (điều 30, 32 Bộ luật tố tụng dân sự) thì thời hạn là 2 tháng, kể từ ngày thụ lý. Vụ án có tính phức tạp hoặc do sự kiện bất khả kháng thì Chánh án có thể quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử, không quá 1 tháng.

Trong giai đoạn này, tùy từng trường hợp mà Thẩm phán có thể ra quyết định công nhận sự thỏa thuận hoặc tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết vụ án hoặc đưa vụ án ra xét xử.

• Bước 4: Hòa giải vụ án: trong quá trình chuẩn bị xét xử, Tòa án tiến hành hòa giải, nếu hòa giải được thì ra quyết định hòa giải thành. Nếu hòa giải không thành thì lập biên bản hòa giải không thành và tiến hành thủ tục đưa vụ án ra xét xử.
• Bước 5: Mở phiên tòa xét xử: Trong thời hạn 1 tháng, kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử. Trường hợp có lý do chính đánh thì thời hạn là 2 tháng.

Quy định về đơn khởi kiện vụ án dân sự

Đơn khởi kiện phải có các nội dung sau:

• Ngày, tháng, năm làm đơn khởi kiện
• Tên Tòa án nhận đơn khởi kiện;
• Tên, nơi cư trú, nơi làm việc nếu người khởi kiện là cá nhân hoặc trụ sở của người khởi kiện nếu người khởi kiện là cơ quan, tổ chức; Nếu các bên có thỏa thuận về địa chỉ để Tòa án liên hệ thì ghi rõ địa chỉ đó;
• Số điện thoại, fax và địa chỉ thư điện tử (nếu có) của người khởi kiện;
• Tên, nơi cư trú, nơi làm việc của người có quyền và lợi ích được bảo vệ nếu là cá nhân hoặc trụ sở của người có quyền và lợi ích được bảo vệ nếu là cơ quan, tổ chức; ghi rõ số điện thoại, fax và địa chỉ thư điện tử (nếu có);
• Tên, nơi cư trú, nơi làm việc của người bị kiện trong trường hợp là cá nhân hoặc trụ sở của người bị kiện trong trường hợp là cơ quan, tổ chức; ghi rõ số điện thoại, fax và địa chỉ thư điện tử (nếu có). Nếu không rõ nơi cư trú, nơi làm việc hoặc trụ sở của người bị kiện thì ghi rõ địa chỉ nơi cư trú, nơi làm việc hoặc nơi có trụ sở cuối cùng của người bị kiện;
• Tên, nơi cư trú, nơi làm việc của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan nếu là cá nhân hoặc trụ sở của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan nếu là cơ quan, tổ chức; ghi rõ số điện thoại, fax và địa chỉ thư điện tử (nếu có). Trường hợp không rõ nơi cư trú, nơi làm việc hoặc trụ sở của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan thì ghi địa chỉ nơi cư trú, nơi làm việc hoặc nơi có trụ sở cuối cùng của người đó;
• Trình bày những quyền, lợi ích hợp pháp mà người khởi kiện bị xâm phạm; trình bày những vấn đề cụ thể mà người khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết đối với người bị kiện và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan;
• Nếu có người làm chứng thì ghi rõ họ, tên, địa chỉ của người đó;
• Đơn khởi kiện phải kèm theo danh mục tài liệu, chứng cứ.

Phân biệt vụ án dân sự và vụ việc dân sự

Hy vọng bài viết cung cấp những thông tin bổ ích cho bạn đọc về các nội dung xoay quanh câu hỏi Vụ án dân sự là gì? Thủ tục giải quyết vụ án dân sự. Nếu còn thắc mắc vui lòng liên hệ hotline 1900 6518 để được tư vấn.

• About
• Latest Posts

Ls. Luyện Ngọc Hùng

Luật sư at Luật Hùng Sơn

Ông Hùng đã làm việc cho Hùng Sơn Law từ những ngày đầu thành lập và có hơn 6 năm kinh nghiệm trong việc tư vấn và hành nghề luật sư tại Việt Nam liên quan đến các Dự án Đầu tư Nước ngoài và Trong nước; Sáp nhập và Mua lại; Luật Doanh nghiệp; Sở hữu trí tuệ. Với những kinh nghiệm có được luật sư Hùng chắc chắn sẽ giúp bạn giải quyết những vấn đề pháp lý đòi hỏi chuyên môn cao

Latest posts by Ls. Luyện Ngọc Hùng (see all)

• Thủ Tục Giải Thể Công Ty – Doanh Nghiệp Theo Quy Định Năm 2023 - 10/09/2023
• Mẫu đơn xin xác nhận địa điểm kinh doanh mới nhất - 31/07/2023
• Lực lượng dân phòng là gì? Nhiệm vụ của lực lượng dân phòng - 31/07/2023