Phóng tác là gì? Tìm hiểu về phóng tác chính là bạn đang tìm hiểu về sự ảnh hưởng của một tác giả, một tác phẩm nào đó với một tác giả, một tác phẩm khác. Từ đó, bạn có thể hiểu hơn về vai trò sáng tạo của người chịu ảnh hưởng đối với những tác phẩm phái sinh đó. Nội dung bài viết dưới đây của công ty Luật Hùng Sơn sẽ giải đáp chi tiết về vấn đề liên quan tới phóng tác là gì?
Phóng tác là gì?
Phóng tác là sự mô phỏng theo nội dung của một tác phẩm đã có từ trước đó, chuyển tác phẩm từ thể loại này sang một thể loại khác. Phóng tác nhằm tạo ra một tác phẩm khác có hình thức thể hiện không giống với hình thức thể hiện của tác phẩm ban đầu.
Thông thường thì những tác phẩm đã được phóng tác có độ dài giảm đi đáng kể so với độ dài của tác phẩm ban đầu. Tuy nhiên, những tác phẩm phóng tác sẽ vẫn là một tác phẩm đem đến cho người đọc một thế giới nghệ thuật trọn vẹn hơn, đem đến những hứng thú mới. Chứ tác phẩm phóng tác không chỉ đơn thuần là một bản tóm tắt làm mất đi sự hứng thú của độc giả đối với tác phẩm.
Khi phóng tác một tác phẩm, tác giả cần có sự nghiên cứu, tìm tòi và lựa chọn để có thể đưa ra một tác phẩm ngắn gọn, hàm tích hơn nhưng vẫn đảm bảo được tác phẩm mới có đầy đủ các nội dung cốt truyện ở tác phẩm ban đầu và tạo được sự quan tâm đối với người đọc.
Về mặt lý thuyết thì một tác phẩm khi phóng tác sẽ có sự lặp lại cấu trúc, bản chất của tác phẩm nguyên mẫu, tuy nhiên, tác phẩm phóng tác sẽ có sự thay đổi về việc sắp xếp các yếu tố, các nhân vật so với tác phẩm gốc để tạo nên sự khác biệt nhưng vẫn giữ nguyên được cốt truyện ban đầu.
Nghĩa của từ phóng tác
Phóng tác trong tiếng việt
Theo từ điển Tiếng việt, phóng tác được hiểu là phỏng theo nội dung của một tác phẩm mà viết lại thành một tác phẩm khác theo một yêu cầu nhất định.
Phóng tác tiếng anh là gì?
Phóng tác Tiếng anh là to adapt.
Ví dụ: this is adapted from a short story by… (đây là phóng tác từ một truyện ngắn của…)
Tác phẩm phóng tác Tiếng anh là adaptation. Phóng tác sân khấu/điện ảnh Tiếng anh là stage/screen adaptation.
Đặc điểm của phóng tác
– Việc phóng tác sẽ tạo ra một tác phẩm phóng tác. Tác phẩm phóng tác là tác phẩm được tạo ra dựa trên một tác phẩm sẵn có nhưng có sự sáng tạo mới nhất định về mặt nội dung, mặt hình thức hoặc ngôn ngữ,… so với tác phẩm cũ.
– Người phóng tác gọi là tác giả phóng tác. Tác giả này được hưởng quyền tác giả kể từ khi tác phẩm phóng tác được sáng tạo ra và được thể hiện dưới một hình thức nhất định. Việc được bảo hộ quyền tác giả này không phân biệt về nội dung, về chất lượng, về hình thức, về phương tiện hay ngôn ngữ. Quyền tác giả cũng không phụ thuộc vào việc tác phẩm đã công bố hay chưa được công bố, tác phẩm đã được đăng ký hay chưa được đăng ký.
– Việc phóng tác đã thể hiện sự kế thừa các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Đồng thời, tác phẩm phóng tác tiếp thu những giá trị mới. Vì vậy, mà tác phẩm phóng tác sẽ hấp dẫn được nhiều thế hệ bạn đọc hơn. Từ đó, nhờ có tác phẩm phóng tác mà tác phẩm gốc được biết đến rộng rãi hơn.
Bảo hộ tác phẩm phóng tác như thế nào?
Điều kiện bảo hộ của tác phẩm phóng tác
Tác phẩm phóng tác sẽ được bảo hộ nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:
– Tác phẩm phóng tác chỉ được bảo hộ nếu nó không gây phương hại đến quyền của tác giả đối với tác phẩm đã được dùng để sáng tạo ra tác phẩm phóng tác.
– Tác phẩm phóng tác phải do tác giả trực tiếp sáng tạo ra và là kết quả của việc lao động trí tuệ của mình mà không được sao chép từ bất kỳ tác phẩm nào của người khác.
Quyền của tác giả đối với tác phẩm phóng tác
– Người phóng tác sẽ là tác giả của tác phẩm phóng tác và được hưởng quyền tác giả. Tuy nhiên, việc phóng tác tác phẩm phải được sự đồng ý của tác giả, của chủ sở hữu tác phẩm gốc. Đồng thời, phải trả thù lao cho tác giả, cho chủ sở hữu tác phẩm gốc. Trong tác phẩm phóng tác cũng phải ghi tên của tác giả và tên bản của tác phẩm gốc đó.
– Tác phẩm phóng tác thuộc đối tượng bảo hộ quyền tác giả. Như vậy, tác giả của tác phẩm phóng tác được hưởng quyền về nhân thân và quyền về tài sản đối với tác phẩm do mình phóng tác.
Thời hạn bảo hộ đối với tác phẩm phóng tác
Tùy thuộc vào loại hình tác phẩm theo quy định tại khoản 2 Điều 27 Luật SHTT mà thời hạn bảo hộ quyền công bố tác phẩm và quyền tài sản đối với tác phẩm phóng tác có sự khác nhau. Theo đó:
– Tác phẩm điện ảnh, tác phẩm nhiếp ảnh, tác phẩm mỹ thuật ứng dụng, tác phẩm khuyết danh có thời hạn bảo hộ là 75 năm, kể từ khi tác phẩm được công bố lần đầu tiên. Đối với tác phẩm điện ảnh, tác phẩm nhiếp ảnh, tác phẩm mỹ thuật ứng dụng chưa được công bố trong thời hạn 25 năm, kể từ khi tác phẩm được định hình thì thời hạn bảo hộ là 100 năm. Đối với tác phẩm khuyết danh, khi các thông tin về tác giả xuất hiện thì thời hạn bảo hộ được tính theo quy định sau;
– Tác phẩm không thuộc loại hình trên có thời hạn bảo hộ là suốt cuộc đời của tác giả và 50 năm tiếp theo năm tác giả chết. Trường hợp tác phẩm có đồng tác giả thì thời hạn bảo hộ chấm dứt vào năm thứ 50 sau năm đồng tác giả cuối cùng chết;
Thời hạn bảo hộ sẽ chấm dứt vào lúc 24 giờ ngày 31 tháng 12 của năm chấm dứt thời hạn bảo hộ quyền tác giả.
Ví dụ về tác phẩm phóng tác
Tác phẩm Đoạn trường Tân Thanh của Nguyễn Du là tác phẩm phóng tác từ tác phẩm Kim Vân Kiều Truyện của Thanh Tâm Tài Nhân.
Hay việc các biên kịch viết lại kịch bản của một bộ phim dựa theo nội dung của một cuốn tiểu thuyết đã được biết đến trước đó.
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho độc giả các thông tin cần thiết về khái niệm phóng tác là gì? và quyền tác giả đối với tác phẩm phóng tác. Khi có nội dung thắc mắc cần hỗ trợ vui lòng liên hệ cho chúng tôi theo số 1900 6518.
