logo

Tình tiết định tội là gì? Tình tiết định khung là gì?

  • Luật sư Luyện Ngọc Hùng |
  • 27-01-2023 |
  • Tin tức , |
  • 604 Lượt xem

Nhắc đến tội phạm là nhắc đến các yếu tố xác định tội danh, yếu tố xác định khung hình phạt, yếu tố để người phạm tội tăng nặng hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Đây đều là các những căn cứ để Tòa án quyết định tội danh và hình phạt đối với người phạm tội. Vậy tình tiết định tội là gì, tình tiết định khung là gì? Và cách xác định các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự như thế nào? Luật Hùng Sơn sẽ gửi tới bạn đọc bài viết “Tình tiết định tội là gì? Tình tiết định khung là gì?”.

Quảng cáo

Tình tiết định tội là gì?

Tình tiết định tội là các tình tiết thể hiện trong cấu thành tội phạm cơ bản để mô tả một tội phạm cụ thể. Sự khác biệt giữa tội phạm này và tội phạm kia  là được thể hiện rõ rệt bởi tình tiết định tội. Hay nói cách khác, tình tiết định tội là tình tiết xảy ra thực tế của vụ án và nó được sử dụng để xác định xem hành vi trong vụ án đó cấu thành tội phạm gì.

Chẳng hạn: Đối với tội phạm Trộm cắp tài sản, các tình tiết định tội được xác định thông qua cấu thành tội phạm gồm:

Chủ thể thực hiện tội phạm này cũng được quy định tại Điều 12 Bộ Luật hình sự năm 2015, sửa đổi và bổ sung năm 2017. Cụ thể:

“1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.

Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này.”

Khách thể của tội phạm trộm cắp tài sản: Xâm phạm đến quan hệ sở hữu.

Mặt chủ quan của tội phạm trộm cắp tài sản: Trộm cắp tài sản được thực hiện bởi lỗi cố ý nhằm chiếm đoạt tài sản

Mặt khách quan của tội phạm trộm cắp là hành vi có tính lén lút, lợi dụng sự mất cảnh giác và sở hở của chủ sở hữu, người quản lý tài sản để chiếm đoạt tài sản.

Tình tiết định khung là gì?

Như tên gọi, tình tiết định khung chính là tình tiết, yếu tố nhằm xác định khung hình phạt được áp dụng. Tình tiết định khung hình phạt phần nào phản ánh mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội cao hơn hoặc giảm đi, được quy định ngay tại điều luật về tội phạm cụ thể.  

Chẳng hạn, Tội phạm trộm cắp tài sản có tình tiết hành hung người bị hại nhằm tẩu thoát- đây chính là tình tiết định khung tăng nặng (Khoản 2 Điều 173 Bộ Luật Hình sự);

Quảng cáo

Một ví dụ nữa về tình tiết định khung giảm nhẹ: Đối với tội phạm Giết con hoặc vứt bỏ con mới đẻ, thì tình tiết nếu người mẹ do ảnh hưởng nặng nề bởi tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt chính là tình tiết định khung giảm nhẹ. (Điều 124 Tội giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ)

Các tình tiết định khung nói trên còn được gọi là dấu hiệu định khung hình phạt chính là dấu hiệu trong cấu thành tội phạm. Tình tiết định khung chính là dấu hiệu cấu thành nên sự tăng nặng hoặc giảm nhẹ với khung hình phạt.

Tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là gì?

Các tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự được quy định chi tiết, rõ ràng tại Bộ Luật hình sự. Lần lượt Điều 51 và Điều 52 Bộ Luật hình sự liệt kê các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự với các tội phạm.

Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là tình tiết có tính chất làm giảm đi mức độ nguy hiểm cho xã hội của tội phạm cụ thể. Từ đó việc áp dụng hình phạt có tính chất giảm nhẹ và khung hình phạt được áp dụng có cường độ nhẹ hơn.

Tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự là tình tiết có tính chất làm tăng lên mức độ nguy hiểm cho xã hội của tội phạm. Một tội phạm cụ thể nếu có kèm theo các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự có thể bị áp dụng khung hình phạt có cường độ mạnh hơn. Hiểu đơn giản, một lỗi vi phạm có tính chất thiệt hại nặng nề cần phải chịu một hình phạt tương xứng.

Nguyên tắc áp dụng tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là khác nhau, hướng dẫn áp dụng khác nhau và tính chất khác nhau. Bên cạnh việc phân tách rõ ràng tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự thì cần phân biệt các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự với tình tiết và dấu hiệu định tội.

Những tình tiết được quy định cụ thể tại Điều 51 và 52 là tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự. Tình tiết, yếu tố, hành vi được đề cập trong từng cấu thành tội phạm là tình tiết định tội. Đối với tình tiết định khung, bản chất vẫn là dấu hiệu cấu thành tội phạm, tuy nhiên nó là dấu hiệu của cấu thành khác loại.

Về nguyên tắc, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ nếu đã được xem xét là dấu hiệu định tội hoặc tình tiết để định khung hình phạt thì không được xem xét lại là tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ khi quyết định khung hình phạt đó.

Thứ hai, trong một khung hình phạt cụ thể, chỉ được tăng và giảm mức phạt trong khung hình phạt đó. Việc xử lý tội phạm và quy định mức phạt có mức tối thiểu và tối đa trong một khung hình phạt. Một tội phạm sau khi được định tội sẽ được xác định khung hình phạt dựa trên mức độ nguy hiểm đối với xã hội. Như vậy cho dù có nhiều tình tiết giảm nhẹ hoặc có nhiều tình tiết tăng nặng thì mức phạt đối với tội phạm đó vẫn nằm trong mức tối thiểu và tối đa của khung hình phạt đó. Ngoại trừ một số trường hợp như khi người phạm tội có ít nhất hai tình tiết giảm nhẹ theo quy định hoặc đối với người phạm tội lần đầu, thì Tòa án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt.

Trên đây là bài viết của Luật Hùng Sơn, giới thiệu cơ bản về nội dung “Tình tiết định tội, tình tiết tăng nặng và nguyên tắc áp dụng”. Nếu có bất cứ thắc mắc nào cần giải đáp, vui lòng liên hệ Luật Hùng Sơn thông qua Tổng đài tư vấn pháp luật của chúng tôi: 1900.6518.

Vui lòng đánh giá!
Luật sư Luyện Ngọc Hùng

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *


Tin mới

Các tin khác

Video tư vấn pháp luật

To-top
Developed by Luathungson.vn
Facebook Messenger
Chat qua Zalo
Tổng đài 19006518
Developed by Luathungson.vn