Lỗi là một trong những yếu tố quan trọng để được quan tâm trong quan hệ pháp luật hình sự. Lỗi là căn cứ để xác định tội danh, định khung hình phạt cũng như xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Tìm hiểu lỗi vô ý là gì? Luật Hùng Sơn xin giới thiệu qua bài viết sau đây:
Lỗi vô ý là gì?
Lỗi vô ý là lỗi trong trường hợp, chủ thể khi quyết định thực hiện hành vi không ý thức được hành vi đó sẽ là hành vi có tính chất phạm tội nhưng có đủ điều kiện ý thức được về hành vi đó.
Căn cứ theo Điều 11 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định thì lỗi vô ý phạm tội là phạm tội trong những trường hợp sau đây:
- Người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được hậu quả đó;
- Người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù họ phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả của hành vi đó.
Phân loại lỗi vô ý
Lỗi vô ý được chia thành 02 loại sau đây:
- Lỗi vô ý vì quá tự tin đây là trường hợp vô ý, trong đó chủ thể sở dĩ đã quyết định thực hiện hành vi vì đã loại trừ khả năng hành vi đó sẽ gây ra hậu quả nguy hiểm cho xã hội. Đây là trường hợp người phạm tội tuy thấy trước được hậu quả thiệt hại nhưng sau khi cân nhắc đã loại trừ khả năng hậu quả này xảy ra. Việc loại trừ khả năng này là do chủ thể đã không cân nhắc cẩn thận trong khi các điều kiện cho phép chủ thể có thể cân nhắc cẩn thận để không dẫn đến việc loại trừ khả năng gây ra hậu quả nguy hiểm cho xã hội của hành vi một cách thiếu cơ sở đầy đủ.
- Lỗi vô ý do cẩu thả đây là trường hợp lỗi vô ý, trong đó, chủ thể đã không thấy trước hậu quả nguy hiểm cho xã hội mà hành vi của họ đã gây ra và việc không thấy trước đó hoàn toàn do chủ quan của chủ thể đã không có sự thận trọng cần thiết. Trong trường hợp vô ý vì cẩu thả, điều kiện đủ cho phép chủ thể có thể thấy trước và tránh được những hậu quả nguy hiểm cho xã hội đã gây ra. Người phạm tội đã không thấy trước được hậu quả nguy hiểm cho xã hội là do chủ quan của họ.
Phân biệt lỗi cố ý gián tiếp hoặc lỗi vô ý do vượt quá tự tin
Luật Hùng Sơn xin đưa ra một số tiêu chí phân biệt giữa cố ý gián tiếp và vô ý do vượt quá tự tin như sau:
| Tiêu chí | Lỗi vô ý vì quá tự tin | Lỗi cố ý gián tiếp |
| Khái niệm | Là lỗi của người khi thực hiện về hành vi nguy hiểm cho xã hội tuy thấy trước được hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được hậu quả. | Là lỗi của người khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội nhận thức rõ được hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra, tuy không mong muốn nó xảy ra nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra. |
| Về mặt lý trí | Người phạm tội nhận thức được về tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi của mình, thể hiện rằng việc họ thấy trước hậu quả nguy hại cho xã hội mà hành vi của mình có thể gây ra. | Người phạm tội nhận thức rõ được về tính chất nguy hiểm của hành vi gây ra cho xã hội mà mình thực hiện, thấy trước hành vi đó có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội. |
| Về mặt ý chí | Người phạm tội không mong muốn về hành vi của mình sẽ gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội. Sự không mong muốn này thể hiện ở việc người thực hiện hành vi phạm tội cho rằng hậu quả của hành vi đó không xảy ra hoặc ngăn ngừa được dựa trên sự cân nhắc, phán đoán trước khi thực hiện hành vi. Tuy nhiên hậu quả nguy hại cho xã hội đã xảy ra và nằm ngoài dự tính của người phạm tội. | Người phạm tội không mong muốn về hậu quả xảy ra. Nghĩa là hậu quả xảy ra không phù hợp với mục đích phạm tội. Tuy nhiên để thực hiện mục đích này, người phạm tội vẫn chấp nhận hậu quả nguy hiểm cho xã hội mà hành vi của mình có thể gây ra. |
Phân biệt giữa lỗi cẩu thả và lỗi cố ý trực tiếp
Luật Hùng Sơn xin đưa ra một số tiêu chi phân biệt giữa lỗi cẩu thả và lỗi cố ý trực tiếp như sau:
| Tiêu chí | Lỗi cố ý trực tiếp | Lỗi vô ý do cẩu thả |
| Căn cứ pháp lý | Khoản 1 Điều 10 Bộ Luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 | Khoản 2 Điều 11 Bộ Luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 |
| Khái niệm | Người phạm tội nhận thức rõ về hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn cho hậu quả xảy ra | Người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước được hậu quả đó. |
| Về mặt lý trí | Nhận thức rõ được tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi mà mình thực hiện, thấy trước hành vi đó có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội. | Phải thấy trước hậu quả hành vi đó nhưng lại không thấy trước được hậu quả đó. |
| Về mặt ý chí | Sự lựa chọn hành vi phạm tội là sự lựa chọn duy nhất, chủ thể lựa chọn hành vi phạm tội vì chủ thể mong muốn hành vi đó xảy ra | Người phạm tội khi thực hiện hành vi đáng ra phải thấy trước và có thể thấy trước được hậu quả nguy hiểm cho xã hội sẽ xảy ra |
| Nguyên nhân | Có sự cố ý | Do sự cẩu thả |
Trên đây là bài viết về Tìm hiểu lỗi vô ý là gì của Luật Hùng Sơn. Hãy liên hệ ngay đến hotline: 19006518 Luật Hùng Sơn để được giải đáp những vướng mắc, khó khăn khi bạn đang gặp phải
