Mối quan hệ giữa pháp luật và chính trị và nó có ý nghĩa như thế nào? Hãy cùng Luật Hùng Sơn tìm hiểu về mối qun hệ này qua bài viết dưới đây nhé.
Khái niệm pháp luật và chính trị
Pháp luật là gì?
Pháp luật là hệ thống những quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung được Nhà nước ban hành hoặc thừa nhận, Nhà nước đảm bảo thực hiện, thể hiện ý chí của giai cấp thống trị và thực hiện điều chỉnh các quan hệ xã hội phát triển phù hợp với lợi ích của giai cấp mình. Được thể hiện bằng những đặc điểm cơ bản sau đây:
- Thứ nhất, hệ thống những quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung
- Là khuôn mẫu chung cho tất cả mọi người.
- Được áp dụng nhiều lần trong không gian và khoảng thời gian rộng lớn.
- Thứ hai, pháp luật được ban hành hoặc thừa nhận bởi Nhà nước;
- Thứ ba, pháp luật được đảm bảo thực hiện bằng quyền lực nhà nước;
- Thứ tư, pháp luật thể hiện ý chí của giai cấp thống trị và thực hiện điều chỉnh các quan hệ xã hội phát triển phù hợp với lợi ích của giai cấp thống trị.
Chính trị là gì?
Chính trị là toàn bộ những hoạt động có liên quan đến các mối quan hệ giữa các giai cấp hoặc giữa các dân tộc hoặc các tầng lớp xã hội mà cốt lõi chủ yếu của nó là:
- Những vấn đề giành chính quyền;
- Duy trì và sử dụng quyền lực nhà nước;
- Sự tham gia hoạt động vào công việc của Nhà nước;
- Sự xác định các hình thức tổ chức,
- Nhiệm vụ cũng như nội dung hoạt động của Nhà nước.
Chính trị có sự liên quan đến quyền lợi của giai cấp và nhà nước. Chính trị thuộc kiến trúc thượng tầng, theo đó sẽ bao gồm hệ tư tưởng chính trị, nhà nước, các đảng phái chính trị xuất hiện khi xã hội có sự phân chia giai cấp dựa trên cơ sở hạ tầng kinh tế nhất định. Chính trị chỉ tồn tại khi nào còn tồn tại giai cấp và còn nhà nước.
Trong điều kiện xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, chính trị trước hết là sự bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, hiệu lực quản lí của Nhà nước và quyền làm chủ của nhân dân lao động trên tất cả mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Mối quan hệ giữa pháp luật và chính trị
Pháp luật và chính trị có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và được thể hiện rõ rệt ở 3 khía cạnh sau:
Trong hình thành, tổ chức bộ máy quản lý Nhà nước
Bộ máy nhà nước là toàn bộ các hệ thống các cơ quan từ trung ương đến địa phương bao gồm: cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp…là một thiết chế phức tạp từ nhiều bộ phận cấu thành. Để bộ máy nhà nước hoạt động một cách có hiệu quả đòi hỏi phải xác định rõ mối quan hệ giữa chúng đúng với chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền trách nhiệm của mỗi loại cơ quan. Đồng thời cũng phải xác định rõ mối quan hệ giữa chúng phải có những phương pháp tổ chức hoạt động phù hợp để tạo ra một cơ chế đồng bộ trong quá trình thiết lập thực hiện quyền lực nhà nước. Tất cả những điều đó chỉ có thể thực hiện được trên cơ sở vững chắc của những quy định của pháp luật. Khi một hệ thống các quy phạm pháp luật về tổ chức chưa đày đủ, đồng bộ, phù hợp và chính xác để làm cơ sở cho việc xác lập và hoạt động của bộ máy nhà nước thì dễ dẫn đến tình trạng trùng lặp có sự chồng chéo thực hiện không đúng chức năng giữa các cơ quan trong bộ máy nhà nước. Pháp luật còn quy định rõ ràng nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm từng cơ quan và của các cá nhân trong bộ máy nhà nước.
Ngược lại, bộ máy nhà nước cũng có sự tác động trực tiếp tới pháp luật. Một bộ máy nhà nước hoàn chỉnh và đại diện cho giai cấp tiến bộ trong xã hội sẽ đưa ra được hệ thống pháp luật phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội chung của đất nước. Từ đó, pháp luật trở nên tiến bộ và thể hiện đúng vị trí, vai trò của mình. Ví dụ như sau các cuộc cách mạng tư sản, với tư cách là một lực lương tiến bộ trong xã hội, giai cấp tư sản đã lên nắm quyền và ban hành hệ thống pháp luật tiến bộ phục vụ cho lợi ích của nhân dân lao động có thể kể đến các bản Hiến pháp của các nước Mỹ, Pháp…Tuy nhiên, khi đến với chế độ đế quốc tư bản chủ nghĩa, với sự lớn mạnh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, hệ thống pháp luật của các nước tư sản đã đi sâu vào bảo vệ lợi ích của giai cấp tư sản nên pháp luật đã bị làm mất tính tích cực vốn có của nó ban đầu.
Trong quan hệ ngoại giao giữa các quốc gia
Pháp luật luôn là môi trường ổn định cho việc thiết lập các mối quan hệ ngoại giao giữa các quốc gia với nhau. Tuy nhiên, sự phát triển của quan hệ ngoại giao cũng đòi hỏi ở pháp luật của các nước có sự thay đổi sao cho phù hợp với từng thời kì phát triển của mỗi quốc gia. Ví dụ, ở nước ta thời kì trước đổi mới, Đảng và Nhà nước ta có thực hiện chính sách ngoại giao khép kín. Nước ta chỉ thực hiện quan hệ ngoại giao, kinh tế, chính trị với các nước có nền chính trị xã hội chủ nghĩa. Hệ thống pháp luật của nước ta ngăn cấm các hoạt động đầu tư của tư bản nước ngoài vào. Trong thời đại mở cửa và hội nhập quốc tế như hiện nay thì điều đó không còn phù hợp nữa. Đường lối ngoại giao của nước ta hiện nay đã có sự thay đổi căn bản. Theo đó, chúng ta đã đặt quan hệ ngoại giao với hơn 180 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Đặc biêt 11/2007 Việt Nam đã tham gia và trở thành thành viên thứ 150 của tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Điều này, đòi hỏi pháp luật của chúng ta phải có những thay đổi để phù hợp với xu thế chung. Đó là sự thay đổi thể hiện trong các Luật Đầu tư, Luật Thương Mại… Đặc biệt, Nhà nước ta đã có nhiều chính sách nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài như tạo môi trường đầu tư thông thoáng, giảm các loại thuế, rút gọn các thủ tục… Những chính sách đó đã được thể hiện tập trung trong pháp luật Việt Nam hiện hành.
Trong tư tưởng đường lối chính sách của giai cấp thống trị
Mối liên hệ giữa chính trị và pháp luật được thể hiện tập trung nhất trong các quan hệ đường lối chính sách của đảng cầm quyền với pháp luật của nhà nước. Pháp luật sẽ thể chế hóa các đường lối chính sách của đảng nghĩa là là làm cho các nội dung văn kiện nghị quyết của đảng được phát triển trở thành ý chí của nhà nước. Những đường lối chính sách của Đảng có vai trò quan trọng trong việc chỉ đạo về nội dung và phương hướng phát triển của pháp luật. Sự thay đổi trong đường lối chính sách của Đảng cũng dẫn đến sự thay đổi trong pháp luật.
Ví dụ về mối quan hệ giữa pháp luật và chính trị
- Thứ nhất, hình thành, tổ chức bộ máy nhà nước
Ví dụ: Việc thực hiện pháp luật của cán bộ công chức trong nhà nước ngày càng được quan tâm và thực hiện tốt, điều này đã được cụ thể hóa trong Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật cán bộ, công chức và luật viên chức năm 2008. Những quy định cụ thể trong luật đã nêu rõ chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm của cán bộ, công chức được làm và không được làm.
- Thứ hai, trong quan hệ ngoại giao giữa các quốc gia
Những năm qua, chúng ta đã hoàn thành việc thực hiện phân giới cắm mốc với Lào và Trung Quốc; đang trong quá trình thúc đẩy phân giới cắm mốc với Cam-pu-chia, đàm phán phân định vùng biển và hợp tác cùng phát triển với Trung Quốc ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ, đàm phán phân định vùng đặc quyền kinh tế đối với Indonesia, xử lý các vấn đề liên quan đến thềm lục địa mở rộng đối với Malaysia. Đặc biệt, đối với vấn đề phức tạp trên Biển Đông hiện nay, chúng ta luôn hợp tác và giải quyết mọi vấn đề tranh chấp bằng biện pháp hoà bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, Tuyên bố giữa các bên về ứng xử trên Biển Đông giữa ASEAN và Trung Quốc, trên tất cả các diễn đàn song phương và đa phương.
- Thứ ba, pháp luật với đường lối chính sách của giai cấp thống trị
Quan điểm đường lối của Đảng về phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, trong đó có các thành phần kinh tế cạnh tranh tự do và bình đẳng đã xác định cơ sở chính trị cho việc xây dựng Hiến pháp năm 2013 cũng như các đạo luật quan trọng trên lĩnh vực kinh tế như Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp… khi đất nước ta đang trong giai đoạn phát triển nền kinh tế thị trường.
Hy vọng với những phân tích của chúng tôi đã giúp bạn hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa pháp luật và chính trị. Nếu có thắc mắc nào khác liên lệ với chúng tôi để được giải đáp.
- CÔNG TY LUẬT TNHH HÙNG SƠN VÀ CỘNG SỰ
- VP Hà Nội: Tầng 9, Handico Tower, Phạm Hùng, Mễ Trì, Nam Từ Liêm, Hà Nội ( Bản đồ )
- VP HCM: Tầng 4, 26 Hoàng Kế Viêm, Phường 12, quận Tân Bình, TP. Hồ Chí Minh ( Bản đồ )
- Website: luathungson.vn
- Email: info@luathungson.com
- Hotline: 19006518
mối quan hệ nhà nước và pháp luật với đạo đức, chính trị, xã hội, nhà nước kinh tế
Luật sư đã liên hệ và tư vấn bạn rồi nhé!