Hàng năm, vào những dịp lễ quan trọng của đất nước, chúng ta thường bắt gặp những bản tin đưa nội dung về việc đặc xá, tha thù trước thời hạn cho các phạm nhân. Vậy đặc xá là gì? Tha thù trước thời hạn là gì và điều kiện để được đặc xá, tha thù trước thời hạn là gì? Bài viết dưới đây sẽ làm rõ hai khái niệm trên và phân biệt đặc xá với tha tù trước thời hạn có điều kiện là gì?
Đặc xá là gì?
Căn cứ pháp lý: Luật đặc xá năm 2018
“Đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt.” (Khoản 1 Điều 3)
Theo định nghĩa trên, đặc xá là một hoạt động có tính nhân đạo, khoan hồng từ Nhà nước dành cho đối tượng là tù nhân có hình phạt tù có thời hạn, chung thân và hoạt động này chỉ diễn ra nhân sự kiện trọng đại hoặc xét thấy là trường hợp đặc biệt.
Theo Hiến pháp, thẩm quyền ra quyết định đặc xá thuộc về Chủ tịch nước. Bản chất của quyết dịnh Đặc xá là Miễn toàn bộ hoặc một phần hình phạt hoặc giảm nhẹ hình phạt. Ngoài ra còn cả miễn trách nhiệm hình sự (TNHS) hoặc xóa án đối với một hoặc một số cá nhân nhất định hoặc cũng có thể là các cá nhân nếu họ có công lớn hoặc đã quá già yếu. Quyết định này không diễn ra thường xuyên mà chỉ khi có sự kiện trọng đại, trong trường hợp đặc biệt.
Điều kiện của người được đề nghị đặc xá:
Đối với người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn: Phải có ý thức cải tạo tốt, tiến bộ; Đã chấp hành án phạt tù ít nhất một phần ba thời gian với phạt tù có thời hạn; Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung; Đã thi hành ngĩa vụ bồi thường thiệt hại, trả lại tài sản.
Đối với người đang được tạm đình chỉ chấp hành án để được đặc xá phải có tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt, có thời gian chấp hành án phạt tù ít nhất một phần ba thời gian phạt tù có thời hạn; Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung; Đã thi hành ngĩa vụ bồi thường thiệt hại, trả lại tài sản và chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật trong thời gian tạm đình chỉ chấp hành án.
Ngoài ra các trường hợp khác được đề nghị đặc xá như người đã lập công lớn trong thời gian chấp hành án phạt tù, người có công với cách mạng, người đang mắc bệnh hiểm nghèo, người đủ 70 tuổi trở lên, người phạm tội khi dưới 18 tuổi…
Tha tù trước thời hạn có điều kiện là gì?
Tha tù trước thời hạn là trường hợp được Tòa án miễn chấp hành hình phạt tù còn lại khi đang chấp hành hình phạt tù. Phạm nhân không cần phải tiếp tục chấp hành án phạt tù tại cơ sở giam giữ mà được ra tù trước thời hạn phải chấp hành. Trường hợp tha tù trước thời hạn chỉ được thực hiện khi phạm nhân đáp ứng đầy đủ các điều kiện được quy định cụ thể trong Bộ luật Hình sự:
- Phạm tội lần đầu
- Có tiến bộ, ý thức cải tạo tốt
- Có nơi cư trú rõ ràng, nơi cư trú là nơi tạm trú hoặc thường trú theo quy định.
- Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung như hình phạt tiền, án phú và nghĩa vụ bồi thường thiệt hại.
- Đã chấp hành được ít nhất một phần hai mức phạt tù có thời hạn
Phân biệt đặc xá và tha tù trước thời hạn có điều kiện
Qua phân tích những đặc điểm của Đặc xá và Tha tù trước thời hạn có điều kiện, cho thấy những điểm khác biệt giữa Đặc xá và Tha tù trước thời hạn có điều kiện như sau:
Về thẩm quyền quyết định
Thẩm quyền quyết định đặc xá thuộc về Chủ tịch nước, thẩm quyền quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện thuộc về Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Tòa án quân sự cấp quận
Về đối tượng
Các đối tượng được đặc xá bao gồm:
Người bị kết án tù có thời hạn, tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn; Người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù
Các đối tượng được tha tù trước thời hạn có điều kiện là Người đang chấp hành án phạt tù về các tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng mà đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù hoặc người đang chấp hành án phạt tù về tội phạm ít nghiêm trọng có đủ điều kiện
Về thời điểm áp dụng
Đối với quyết định đặc xá áp dụng vào các thời điểm sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn hoặc trong trường hợp đặc biệt để đáp ứng việc đối nội đối ngoại.
Đối với quyết định tha tù trước thời hạn diễn ra trước thời điểm 15/4 là thời điểm đánh xá, xếp loại phạm nhân chấp hành án phạt tù Quý I, trước 15/8 đối với phạm nhân đủ điều kiện sau chấp hành án phạt tù 06 tháng và trước 31/12 với phạm nhân đủ điều kiện chấp hành án phạt tù năm.
Về hậu quả pháp lý
Sau khi có quyết định đặc xá, phạm nhân không phải chấp hành hình phạt còn lại và chỉ phải chấp hành hình phạt bổ sung nếu có. Người được quyết định đại xá vẫn là người có án tích.
Sau khi được tha tù trước thời hạn có điều kiện, phạm nhân được thay đổi từ chấp hành án phạt tại cơ sở giam giữ sang hình thức giao cơ quan thi hành án hình sự trong thời gian chấp hành còn lại.
Trên đây là những nội dung cơ bản về Đặc xá, Tha tù trước thời hạn có điều kiện. Trường hợp cần tư vấn và giải đáp, vui lòng liên hệ Luật Hùng Sơn qua Tổng đài: 1900.6518
