Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng, được Tòa án công nhận bằng quyết định công nhận thuận tình ly hôn hoặc bằng một bản án ly hôn. Đây là hiện tượng xã hội bất bình thường nhưng cần thiết để đảm bảo quyền tự do trong hôn nhân và củng cố hôn nhân tự nguyện, tiến bộ. Như vậy, việc ly hôn chỉ xảy ra khi cả vợ và chồng hoặc một trong hai người có mong muốn ly hôn nhưng trên thực tế vẫn có nhiều trường hợp bố mẹ ép buộc con cái ly hôn. Vậy bố mẹ ép buộc con cái ly hôn là đúng hay sai?
Ép buộc ly hôn là gì?
Luật Hôn nhân và gia đình 2014 không có quy định về khái niệm ép buộc ly hôn, nhưng có thể hiểu “ép buộc” ở đây là hành vi đi ngược lại với ý chí chủ quan của chủ thể bị ép buộc, đồng thời khiến người bị ép buộc phải thực hiện hoặc không thực hiện một hành vi nào đó.
Với cách hiểu này, chiếu theo quy định pháp luật, có thể tìm thấy định nghĩa hành vi ép buộc ly hôn trong Khoản 9, khoản 10 Điều 3, Luật hôn nhân và gia đình 2014 như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
9. Cưỡng ép kết hôn, ly hôn là việc đe dọa, uy hiếp tinh thần, hành hạ, ngược đãi, yêu sách của cải hoặc hành vi khác để buộc người khác phải kết hôn hoặc ly hôn trái với ý muốn của họ.
10. Cản trở kết hôn, ly hôn là việc đe dọa, uy hiếp tinh thần, hành hạ, ngược đãi, yêu sách của cải hoặc hành vi khác để ngăn cản việc kết hôn của người có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này hoặc buộc người khác phải duy trì quan hệ hôn nhân trái với ý muốn của họ.”
Căn cứ vào quy định trên, có thể hiểu cưỡng ép ly hôn (ép buộc ly hôn) là hành vi buộc vợ, chồng phải ly hôn trong khi họ vẫn mong muốn duy trì quan hệ hôn nhân. Với một số biểu hiện như: Gây đau khổ về thể xác hay tinh thần cho vợ, chồng; đe dọa gây thiệt hại đến sức khỏe, tính mạng, danh dự, tài sản cho vợ hoặc chồng… nhằm mục đích khiến người vợ hoặc chồng phải ly hôn trong khi họ vẫn mong muốn duy trì mối quan hệ hôn nhân.
Cưỡng ép người khác ly hôn vừa là hành vi trái pháp luật, cũng đồng thời là hành vi trái với đạo đức, thuần phong mỹ tục, đi ngược lại truyền thống văn hóa dân tộc.
Điểm e khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy đinh về bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình như sau:
“2. Cấm các hành vi sau: e) Cưỡng ép, ly hôn, lừa dối ly hôn, cản trở ly hôn.”
Như vậy, có thể thấy hành vi cưỡng ép ly hôn (ép buộc ly hôn) là hành vi bị cấm. Việc bố mẹ ép buộc con cái ly hôn là trái với quy định của pháp luật. Cần lên án mạnh mẽ và xử lý mạnh tay với các hành vi vi phạm nguyên tắc thiện chí, tự nguyện trong lĩnh vực hôn nhân và gia đình.
Bố mẹ ép buộc con cái ly hôn sẽ bị xử lý như thế nào?
Luật Hôn nhân và gia đình chỉ quy định nghiêm cấm hành vi cưỡng ép ly hôn, cản trở ly hôn (ép buộc ly hôn) mà không quy định trực tiếp chế tài xử lý.
Hành vi ép buộc người khác ly hôn có thể bị xử lý như sau:
a) Xử phạt vi phạm hành chính:
Nghị định số 167/2013/NĐ-CP của Chính phủ, có quy định xử phạt hành chính như sau:
“Điều 55. Hành vi cưỡng ép kết hôn, ly hôn, tảo hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện tiến bộ
Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
1. Cưỡng ép người khác kết hôn, ly hôn, tảo hôn bằng cách hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần hoặc bằng thủ đoạn khác.
2. Cản trở người khác kết hôn, ly hôn, cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ bằng cách hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần, yêu sách của cải hoặc bằng thủ đoạn khác.”
Theo đó, các trường hợp ép buộc ly hôn có thể sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc bị xử phạt hành chính từ 100.000 – 300.000 đồng nếu có bất cứ một trong số các hành vi trên.
b) Truy cứu trách nhiệm hình sự
Bộ Luật Hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung 2017) có quy định về tội cưỡng ép kết hôn, ly hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, cản trở ly hôn tự nguyện như sau:
“Điều 181. Tội cưỡng ép kết hôn, ly hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, cản trở ly hôn tự nguyện
Người nào cưỡng ép người khác kết hôn trái với sự tự nguyện của họ, cản trở người khác kết hôn hoặc duy trì quan hệ hôn nhân tự nguyện, tiến bộ hoặc cưỡng ép hoặc cản trở người khác ly hôn bằng cách hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần, yêu sách của cải hoặc bằng thủ đoạn khác, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 03 năm.”
Theo đó, không đơn giản chỉ dừng lại ở chế tài xử phạt hành chính. Hành vi cưỡng ép ly hôn; cản trở ly hôn tự nguyện thậm chí còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Với quy định này của pháp luật, cho thấy nguyên tắc thiện chí, tự nguyện trong hôn nhân đang ngày càng được đề cao
Như vậy, “Bố mẹ ép buộc con cái ly hôn. Đúng hay sai?” câu trả lời là: Sai. Bố, mẹ hay bất kì người nào có hành vi gây cản trở; cưỡng ép người đang trong hôn nhân phải ly hôn hay chấm dứt hôn nhân là vi phạm pháp luật, phá vỡ nguyên tắc tự nguyện, thiện chí trong hôn nhân và phải chịu xử lý của cơ quan có thẩm quyền.
>>> Cha mẹ đối với con của mình thì có những quyền và nghĩa vụ gì?
Lĩnh vực chuyên môn: Sở Hữu Trí Tuệ, Hợp Đồng, Tư Vấn Đầu Tư, Quản Trị Doanh Nghiệp.
