Hiện nay vấn đề giành quyền nuôi con ngoài giá thú ngày càng gia tăng. Nhiều người chưa nắm rõ pháp luật quy định như thế nào về việc hai bên tranh chấp nuôi con ngoài giá thú? Văn bản pháp luật nào quy định? Sau đâu Luật Hùng Sơn sẽ cùng các bạn tìm hiểu về vấn đề này.
Câu hỏi:
Tôi và T có chung sống với nhau như vợ chồng từ năm 2017, không đăng ký kết hôn. Hai chúng tôi có 01 con chung là cháu N. (2 tuổi) hiện nay chúng tôi không sống chung với nhau nữa. T giành quyền nuôi cháu N với tôi. Xin Luật sư cho tôi hỏi: tôi muốn nuôi cháu N phải làm sao? Anh T có nghĩa vụ như thế nào với cháu N khi tôi nuôi cháu?
Trả lời:
Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng, gửi câu hỏi về Luật Hùng Sơn. Với trường hợp của bạn được các Luật sư nghiên cứu dựa trên Luật hôn nhân và gia đình để đưa ra tư vấn về các vấn đề liên quan đến giành quyền nuôi con ngoài giá thú. Chúng tôi xin đưa ra các tư vấn sau:
I. Tranh chấp giành quyền nuôi con ngoài giá thú
1. Hôn nhân không đăng ký kết hôn có giá trị pháp lý không?
Trước khi đề cập đến vấn đề giành quyền nuôi con, chúng ta cần xác định rõ ràng “Sống chung không đăng ký hôn của Bạn và T có được pháp luật thừa nhận là vợ chồng hay không?”
Căn cứ theo quy định tại điều 9, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014: “Việc kết hôn phải được đăng ký và do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện theo quy định của Luật này và pháp luật về hộ tịch. Nên việc kết hôn không được đăng ký theo quy định tại khoản này thì không có giá trị pháp lý.”
Như vậy, trường hợp của bạn không được coi là vợ chồng hợp pháp, mà bạn thuộc trường hợp theo quy định tại khoản 7, điều 3, Luật Hôn nhân và gia đình chung sống như vợ chồng. Đứa con sẽ là con ngoài giá thú và được xử lý tranh chấp nuôi con theo luật định.
2. Giải quyết vấn đề con chung
Bạn và T có con chung là cháu N (2 tuổi), mặc dù pháp luật không công nhận hai bạn là vợ chồng hợp pháp, nhưng vấn đề về con chung pháp luật quy định giải quyết như trường hợp ly hôn. Cụ thể căn cứ theo quy định tại khoản 1, điều 14, Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì:
Nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo Luật, mà chung sống với nhau như vợ chồng và không đăng ký kết hôn thì không phát sinh quyền và nghĩa vụ giữa vợ – chồng. Quyền, nghĩa vụ đối với con, tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng giữa các bên được giải quyết theo điều 15 – 16 của Luật này.
Theo đó, quyền và nghĩa vụ của cha, mẹ đứa trẻ là ngang nhau trong việc trông nom, nuôi dưỡng, và giáo dục con. Trường hợp người không trực tiếp nuôi đứa trẻ thì có nghĩa vụ cấp dưỡng. Cha mẹ tự thỏa thuận người trực tiếp nuôi dưỡng đứa trẻ, trường hợp không thỏa thuận được thì giải quyết bằng con đường Tòa án. Về nguyên tắc trẻ em dưới 03 tuổi được trực tiếp nuôi dưỡng, nếu các bên không có thỏa thuận khác – theo quy định khoản 3, điều 81, Luật này.
Vì vậy, trong trường hợp này bố của đứa trẻ là anh T muốn giành quyền nuôi con thì phải chứng minh các điều kiện trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con mình Tòa án sẽ xem xét cụ thể. Từ đó có thể khẳng định rằng trước khi chưa chứng minh được các điều kiện trên thì người bố chưa thể yêu cầu bàn giao con để nuôi.
Đặc biệt trong trường hợp này con bạn mới 2 tuổi thì việc nuôi dưỡng thuộc về bạn. Nhưng để chắc chắn quyền nuôi con thuộc về bạn thì bạn cần phải chứng minh mình đủ điều kiện để nuôi dưỡng và chăm sóc đứa trẻ.
Như vậy, trong trường hợp này nếu bạn và anh T không thỏa thuận được ai sẽ là người trực tiếp nuôi dưỡng đứa trẻ thì bạn có thể nhờ tới phán quyết của Tòa án. Bé N mới 2 tuổi vì vậy thường được giao cho bạn nuôi dưỡng và chăm sóc tuy nhiên bạn cần chứng minh bạn có đủ điều kiện để nuôi dạy bé N.
II. Trách nhiệm của các bên đối với con ngoài giá thú
Mặc dù bạn và T không có quan hệ vợ chồng tuy nhiên nghĩa vụ đối với con cái vẫn được quy định theo luật hôn nhân và gia đình đối với cha mẹ con. Vì vậy, cả hai người đều phải có trách nhiệm đối với con chung của mình căn cứ theo quy định tại Khoản 1 Điều 81 Luật Hôn nhân gia đình: Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ: trông nom, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên hay con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hay con mất khả năng lao động.
Trong trường hợp, nếu bạn trực tiếp nuôi dưỡng cháu N thì T phải có nghĩa vụ cấp dưỡng, trường hợp này thực hiện việc cấp dưỡng tương tự như trường hợp ly hôn theo quy định tại Điều 82 Luật hôn nhân gia đình 2014: Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng, chu cấp cho con đến tuổi thành niên.
Nếu T trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng thì bạn có thể làm đơn khởi kiện ra Tòa, Tòa có thể áp dụng các biện pháp buộc T phải cấp dưỡng theo quy định tại Khoản 2 Điều 107 Luật Hôn nhân gia đình: Trong trường hợp người có nghĩa vụ nuôi dưỡng trốn tránh nghĩa vụ thì theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức được quy định tại Điều 119 của Luật này, Tòa án buộc người đó phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của Luật này.”
Việc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng cũng được quy định rõ ràng tại Điều 186 Bộ Luật Hình Sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 như sau: “Người nào có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng mà từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ, làm cho người được cấp dưỡng lâm tình trạng nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn tái phạm sẽ bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ 2 năm hoặc phạt tù 3 tháng đến 2 năm.”
Tóm lại, đối với trường hợp của bạn bố đứa bé có quyền giành nuôi bé khi chứng minh được mình là cha ruột của bé và có đủ các điều kiện để nuôi dưỡng đứa bé. Khi đó Tòa án sẽ là người phán quyết xem ai là người trực tiếp nuôi bé tốt nhất. Do bé N mới 2 tuổi (24 tháng) nên bạn sẽ có nhiều lợi thế trong việc giành quyền nuôi con. đồng thời bạn chuẩn bị các chứng cứ chứng minh mình đủ điều kiện nuôi con tốt hơn bố bé.
Trên đây là giải đáp của Luật Hùng Sơn về tranh chấp giành quyền nuôi con ngoài giá thú. Bạn còn thắc mắc về các vấn đề pháp lý khác, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn nhanh chóng và chính xác nhất.
