Quy định mới của pháp luật về tội cho vay nặng lãi

Hiện nay tình trạng cho vay nặng lãi xảy ra rất phổ biến trong xã hội, đặc biệt là ở các thành phố lớn, từ đó kéo theo rất nhiều hệ lụy. Vậy hành vi cho vay tiền khi nào được xem là cho vay nặng lãi? Hiện nay pháp luật có những quy định mới gì về tội cho vay nặng lãi 2020? Sau đây Luật Hùng Sơn sẽ cùng các bạn tìm hiểu chi tiết vấn đề này.

Câu hỏi:

Xin chào Luật Hùng Sơn, tôi có thắc mắc như sau xin luật sư tư vấn giúp tôi. Chị tôi có vay của bà L số tiền là 50 triệu đồng và lãi hàng tháng là 5,3 triệu đồng.  Do gia đình khó khăn nên chị tôi không có đủ khả năng trả tiền lãi và tiền gốc cho bà L. Vì vậy, bà L cho xã hội đen đến nhà chị tôi đòi nợ và có những hành vi hung hăng, đập phá đồ đạc. Luật sư cho tôi hỏi việc bà L cho chị tôi vay với lãi suất như vậy có được quy kết vào tội cho vay nặng lãi hay không? Hiện nay, pháp luật quy định như thế nào về tội cho vay nặng lãi 2020?

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi câu hỏi và đề nghị tư vấn tới Luật Hùng Sơn. Câu hỏi của bạn đã được đội ngũ luật sư của chúng tôi nghiên cứu và phân tích. Hành vi cho vay nặng lãi được pháp luật quy định rõ ràng trong luật mới. Các trường hợp và hình thức xử phạt quy định trong luật cho vay nặng lãi 2020 như sau.

Hành vi cho vay nặng lãi

Cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự là hành vi cho người khác vay tiền với mức lãi suất cao gấp 05 lần trở lên của mức lãi cao nhất trong quy định tại Bộ Luật dân sự và thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng trở lên.

Căn cứ vào khoản 1, điều 468, bộ luật dân sự 2015 có quy định về mức lãi suất cho vay trong giao dịch dân sự:

Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.

• Trường hợp 1 – các bên có thỏa thuận về lãi suất thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm giá trị khoản vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác.

• Trường hợp 2 – lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.

Lãi suất theo thỏa thuận trong giao dịch dân sự bị khống chế ở mức tối đa 20%/năm từ đó ta có thể tính lãi suất cho vay tối đa trung bình một tháng như sau: 20%: 12 tháng = 1,666%/tháng. Như vậy dù có thỏa thuận trước với nhau thì mức lãi suất cho vay cũng không thể vượt quá 20%/năm theo quy định của pháp luật. 

Việc bà L cho chị bạn vay số tiền là 50 triệu đồng với mức lãi suất hàng tháng là 5,3 triệu đồng là không đúng theo quy định của pháp luật. Với quy định mức lãi suất hàng tháng là 1,666% thì chị bạn chỉ phải trả cho bà L số tiền lãi là: 50.000.000 x 1,666% = 833.000 đồng/tháng. Vì vậy, việc bà L đòi chị bạn trả 5,3 triệu đồng/ tháng cho khoản vay đó là hoàn toàn trái với quy định của pháp luật.

Như vậy, số tiền lãi cho khoản vay 50 triệu, tính ra là 10,6%/tháng, cao 6,3 lần đây là mức lãi suất trái với quy định của pháp luật. 

Yếu tố cấu thành tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự theo pháp luật hình sự

Căn cứ theo điều 201, Luật Hình Sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 quy định về tội cho vay nặng lãi như sau:

• Người cho vay giao dịch dân sự với lãi suất gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong luật dân sự đồng thời thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này nhưng chưa được xóa án tích mà vẫn tiếp tục vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

• Phạm tội thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

• Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

Như vậy căn cứ theo quy định của của luật, hành vi cho vay nặng lãi có những dấu hiệu sau:

• Thứ nhất – lãi suất cho vay cao hơn mức lãi suất thấp nhất mà pháp luật quy định từ 5 lần trở lên.
• Thứ hai – thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”.

Việc cấu thành tội cho vay nặng lãi cũng được giải thích rất rõ trong Công văn số 212/TANDTC-PC ngày 13/09/2019 như sau:

• Thứ nhất – lãi suất của khoản tiền cho vay trong giao dịch dân sự nếu vượt quá 20%/năm sẽ bị coi là cho vay nặng lãi.
• Thứ hai – khoản tiền thu lợi bất chính để xác định trách nhiệm hình sự là tổng số tiền lãi mà người phạm tội thu được của tất cả những người vay khi hành vi cho vay nặng lãi được thực hiện liên tiếp nhau về mặt thời gian.
• Thứ ba – Khoản tiền thu lợi bất chính từ cho vay nặng lãi sẽ được trả lại cho người vay, trừ trường hợp người vay tiền sử dụng tiền vay vào mục đích  bất hợp pháp (như đánh bạc, mua bán trái phép chất ma túy….) thì khoản tiền này sẽ bị sung công quỹ.
• Thứ tư – Trường hợp người thực hiện hành vi cho vay nặng lãi thu lợi bất chính số tiền từ 100 triệu đồng trở lên và các lần phạm tội đều chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự đồng thời chưa hết thời hiệu khởi kiện thì ngoài việc áp dụng khung hình phạt tương ứng với số tiền đã chiếm đoạt, sẽ bị áp dụng tình tiết tăng nặng hình phạt “phạm tội 02 lần trở lên”.
• Thứ năm – đối với khoản tiền gốc cho vay và khoản lãi tương ứng với mức lãi suất 20%/năm sẽ bị tịch thu sung vào công quỹ vì đây được xem là phương tiện phạm tội và khoản lợi nhuận phát sinh từ hành vi phạm tội vì vậy cũng bị sung vào công quỹ

Như vậy, căn cứ các dấu hiệu cấu thành tội cho vay nặng lãi trên thì xét về hành vi của bà L khi cho chị bạn vay tiền với mức lãi suất cao 6,3 lần là hoàn toàn trái với quy định của pháp luật. Hành vi này của bà L cấu thành tội cho vay nặng lãi.

Trên đây là tư vấn của Luật Hùng Sơn về quy định về tội cho vay nặng lãi theo Luật dân sự. Nếu còn bất cứ vấn đề pháp lý nào cần được giải đáp, các bạn vui lòng về phòng tư vấn của chúng tôi để được hỗ trợ kịp thời.

>>> Khởi kiện bên cho vay với lãi suất quá cao có được không?