Trưng cầu giám định là gì? Trưng cầu giám định là một trong những thủ tục trong tố tụng hình sự là cơ sở để xác định mức độ thiệt hại và truy cứu trách nhiệm hình sự. Tìm hiểu trưng cầu giám định là gì? Luật Hùng Sơn xin giới thiệu ở bài viết sau đây:
Căn cứ theo Điều 2 khoản 1 Luật Giám định tư pháp 2012 quy định:
Giám định tư pháp là việc người giám định tư pháp sẽ sử dụng các kiến thức, phương tiện, phương pháp về khoa học, kỹ thuật, nghiệp vụ để có thể kết luận về chuyên môn những vấn đề có liên quan đến các hoạt động về điều tra, truy tố và xét xử và việc thi hành án hình sự, giải quyết các vụ việc như dân sự hay vụ án hành chính theo trưng cầu của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng hoặc theo các yêu cầu của người yêu cầu giám định theo quy định của Luật giám định tư pháp.
Kết luận giám định là một trong những nguồn chứng cứ trong tố tụng hình sự. Việc thực hiện giám định sẽ giúp làm sáng tỏ các tình tiết có ý nghĩa trong việc định tội và định khung hình phạt cũng như các căn cứ xác định mức bồi thường trong vụ án hình sự. Tùy vào giai đoạn tố tụng mà cơ quan có thẩm quyền sẽ ra quyết định trưng cầu giám định có thể là Cơ quan điều tra hoặc Viện kiểm sát nhân dân hoặc Tòa án nhân dân.
Căn cứ theo Điều 206 Luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định về các trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định bao gồm:
Căn cứ theo Điều 205 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định về trưng cầu giám định như sau:
Cơ quan tiến hành tố tụng bao gồm: Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân và các cơ quan sẽ được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra bao gồm các cơ quan của Bộ đội biên phòng và các cơ quan của Hải quan, các cơ quan của kiểm lâm, các cơ quan của lực lượng về cảnh sát biển, các cơ quan của kiểm ngư, các cơ quan của lực lượng về cảnh sát biển, các cơ quan của kiểm ngư, các cơ quan của công an nhân dân được giao các nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động về điều tra, các cơ quan khác trong quân đội nhân dân sẽ được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra cụ thể.
Như vậy, đối với các trường hợp trưng cầu về giám định liên quan đến việc xác định trách nhiệm hình sự của các bị can và bị cáo sẽ thuộc thẩm quyền của cơ quan tiến hành tố tụng hoặc người tiến hành tố tụng.
Trong các giai đoạn này, cơ quan điều tra sẽ phải làm các công việc sau;
Yêu cầu của việc nghiên cứu sẽ bao gồm như sau:
Khi nêu yêu cầu về giám định sẽ phải dựa vào các căn cứ sau:
Yêu cầu giám định sẽ được đặt ra dưới dạng câu hỏi và sẽ cần tuân theo những quy tắc sau đây:
Căn cứ vào các chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của các tổ chức giám định tư pháp mà sẽ lựa chọn, xác định về tổ chức giám định tư pháp phù hợp. Bên cạnh đó, có thể lựa chọn và xác định tổ chức chuyên môn khác có đủ các điều kiện về chuyên môn, cơ sở vật chất sẽ bảo đảm cho việc thực hiện về giám định. Trong trường hợp khả năng về chuyên môn, điều kiện về các trang thiết bị, phương tiện giám định của tổ chức giám định tư pháp, các tổ chức chuyên môn, người giám định tư pháp trong nước không được đáp ứng các yêu cầu về giám định, thì cơ quan tiến hành tố tụng cấp dưới sẽ đề nghị các cơ quan tiến hành tố tụng cấp trung ương của mình quyết định việc trưng cầu cá nhân, tổ chức giám định nước ngoài. Việc trưng cầu của cá nhân, tổ chức giám hay định nước ngoài sẽ được thực hiện thông qua Bộ Tư pháp.
Việc lựa chọn người giám định tư pháp sẽ thường chỉ được đặt ra trong các trường hợp cần phải trưng cầu đích danh giám định viên tư pháp hoặc các trưng cầu người làm giám định tư pháp ở những ngành không có tổ chức về giám định tư pháp. Khi lựa chọn người giám định tư pháp, các cơ quan điều tra sẽ cần dựa vào những tiêu chuẩn mà pháp luật quy định về phẩm chất về chính trị, trình độ về nghiệp vụ chuyên môn và về thâm niên trong công tác nghiệp vụ về chuyên môn của giám định viên tư pháp.
Trong phạm vi và nhiệm vụ về quyền hạn của mình, Cơ quan điều tra sẽ có trách nhiệm về chuẩn bị một số điều kiện cần thiết cho việc giám định tư pháp. Thông thường sẽ phải đảm bảo các điều kiện cụ thể sau:
Sẽ phải có quyết định về việc trưng cầu giám định riêng đối với từng loại đối tượng giám định. Trong các quyết định trưng cầu về giám định, điều tra viên sẽ cần ghi rõ vào các mục tương ứng về:
Trong trường hợp việc trưng cầu giám định bổ sung hoặc giám định lại thì các quyết định sẽ phải ghi rõ là trưng cầu giám định bổ sung hoặc trưng cầu giám định lại.
Kèm theo các văn bản quyết định tại trưng cầu giám định, trong các trường hợp cần thiết, cơ quan điều tra có thể làm thêm các công văn, trong đó việc trình bày cụ thể các thông tin có liên quan đến yêu cầu giám định. Trường hợp các tài liệu, vật chứng, dấu vết, mẫu vật sẽ có số lượng lớn thì cần lập bảng thống kê kèm theo các biên bản giao nhận.
Thời điểm để ra các quyết trưng cầu về giám định có thể là bất kỳ lúc nào trong cả giai đoạn điều tra vụ án. Ra các quyết định lúc nào là phụ thuộc vào trạng thái vật chứng hay dấu vết, các mẫu vật đã thu thập được; vị trí và tính chất của kết luận giám định đối với các công tác về điều tra; thời gian cần thiết cho hoạt động giám định… Các yếu tố đó được biểu hiện cụ thể ở các tình huống thực tế của vụ án. Điều tra viên sẽ căn cứ vào các yếu tố của tình huống đó để có thể tính toán lựa chọn thời điểm để thích hợp ra các quyết định về việc trưng cầu giám định. Cụ thể là:
Ngay sau khi ra các quyết định về trưng cầu giám định, điều tra viên sẽ cần khẩn trương tiếp xúc với các người, tổ chức giám định, trình bày về nội dung yêu cầu giám định thật chính xác với những tài liệu, các vật chứng, dấu vết, các mẫu vật đưa giám định.
Trong trường hợp việc trưng cầu giám định sẽ có kèm theo các đối tượng giám định thì việc giao, nhận đối tượng việc giám định sẽ phải được lập thành biên bản.
Trường hợp người giám định tư pháp từ chối về kết luận giám định thì cơ quan điều tra sẽ phải xem xét lý do từ chối của họ có chính đáng hay không. Theo quy định của pháp luật, người giám định sẽ có các nghĩa vụ phải giữ bí mật về nội dung và kết quả giám định; song, trong các trường hợp đặc biệt (ví dụ: tài liệu gửi giám định có tính chất tuyệt mật…) thì ngay từ buổi tiếp xúc đầu tiên, điều tra viên sẽ cần nhắc lại cho người giám định yêu cầu về giữ bí mật về các tài liệu, nội dung, các kết quả cuộc giám định.
Trường hợp yêu cầu giám định đặt ra những vấn đề phức tạp, khó khăn, điều tra viên nên trực tiếp trao đổi, bàn bạc với giám định viên và thống nhất những yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra cho các bên.
Trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, cơ quan điều tra có trách nhiệm bảo đảm các quyền của người giám định, tạo điều kiện để người giám định tiến hành giám định có hiệu quả.
Trong quá trình thực hiện giám định, điều tra viên sẽ không được can thiệp vào nghiệp vụ chuyên môn của người giám định, nhưng có quyền tham dự trong quá trình về giám định đó; đồng thời, có thể sẽ yêu cầu người giám định giải thích về những vấn đề cần thiết có liên quan đến những nội dung giám định. Việc tham dự này sẽ phải được báo trước cho người giám định biết.
Việc trao đổi thông tin giữa các cơ quan điều tra và người, tổ chức giám định sẽ phải được tiến hành thường xuyên. Trong những tình huống thực hiện khẩn cầu của cuộc Điều tra, cơ quan điều tra có thể sẽ tổ chức cho giám định viên tiến hành giám định tại nơi điều tra.
Trong trường hợp xuất hiện khả năng người giám định và hoạt động giám định bị đe dọa về sự an toàn (bị cưỡng bức hay bị tấn công bằng mua chuộc hoặc bị đe doạ tính mạng, bị đánh cắp, tiêu huỷ tài liệu giám định…) cơ quan điều tra sẽ phải lập tức tiến hành tổ chức việc phong tỏa và bảo vệ người giám định tư pháp và hoạt động giám định tư pháp, phối hợp với các lực lượng để có thể ngăn chặn, phòng ngừa sự tấn công đó.
Hy vọng qua bài viết trên sẽ mang đến những thông tin hữu ích cho các về Tìm hiểu trưng cầu giám định là gì? Hãy liên hệ ngay đến số Hotline: 1900 6518 của Luật Hùng Sơn để được giải đáp những vướng mắc, khó khăn khi bạn đang gặp phải.
Bài này đã được sửa đổi lần cuối vào 03/07/2022 10:55
Effective Date: July 15, 2025 This Privacy Policy describes how the workflow automation application at… Đọc thêm
Khi doanh nghiệp của bạn phát triển hoặc tìm được một vị trí kinh… Đọc thêm
Việc mô tả nhãn hiệu một cách chính xác và đầy đủ là yếu tố… Đọc thêm
Việc xin cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài làm việc tại… Đọc thêm
Mô tả nhãn hiệu là một phần quan trọng trong quá trình đăng ký nhãn… Đọc thêm
Tranh chấp thương mại là những mâu thẫu phát sinh trong hoạt động kinh doanh,… Đọc thêm
