Tìm hiểu trách nhiệm pháp lý là gì?

Đối với pháp luật Việt Nam, trách nhiệm pháp lý là việc mỗi người cần làm và chịu hậu quả cho hành vi mình gây ra. Rất nhiều người thắc mắc và chưa hiểu rõ trách nhiệm pháp lý là gì? Đặc điểm của nó ra sao? Để lý giải điều này, mời các bạn theo dõi bài viết dưới đây!

Trách nhiệm pháp lý là gì?

Trách nhiệm pháp lý là việc Nhà nước áp dụng với cá nhân, tổ chức gây ra hậu quả của vi phạm pháp luật, các cá nhân, tổ chức cần phải chịu những chế tài theo quy phạm pháp luật.

Trách nhiệm pháp lý còn là việc các cá nhân, tổ chức phải thực hiện nghĩa vụ của mình trước pháp luật, tùy vào tính chất, mức độ hành vi gây ra cá nhân, tổ chức cần phải gánh chịu về trách nhiệm hình sự, hành chính và bồi thường dân sự.

Đặc điểm của trách nhiệm pháp lý

• Trách nhiệm pháp lý là loại trách nhiệm được pháp luật quy định, đây là quy định khác biệt so với những loại trách nhiệm như trách nhiệm tôn giáo, trách nhiệm đạo đức…
• Trách nhiệm pháp lý luôn gắn liền với các biện pháp cưỡng chế của nhà nước.
• Chủ thể có hành vi vi phạm pháp luật cần phải gánh chịu hậu quả và chịu trách nhiệm pháp lý trước pháp luật.
• Trách nhiệm pháp lý là hậu quả bắt buộc các chủ thể phải gánh chịu như thiệt hại về nhân thân, tài sản… mà trong phần chế tài của quy phạm pháp luật quy định.
• Khi có thiệt hại xảy ra khi được pháp luật quy định thì các phát sinh trách nhiệm pháp luật.

Ý nghĩa của trách nhiệm pháp lý

Trách nhiệm pháp lý có tác dụng giúp ngăn ngừa, giáo dục và cải tạo các vi phạm pháp luật, chủ thể cần phải chịu hậu quả về trách nhiệm dân sự, trách nhiệm hình sự, trách nhiệm hành chính, trách nhiệm kỷ luật trước pháp luật.

Trách nhiệm pháp lý sẽ giáo dục cho mọi người có ý thức tôn trọng, chấp hành theo đúng quy định pháp luật.

Từ các quy định của pháp luật về trách nhiệm pháp lý, người dân sẽ có lòng tin và tin tưởng vào pháp luật.

Phân loại trách nhiệm pháp lý

Trách nhiệm pháp lý bao gồm những loại sau:

1) Trách nhiệm hình sự: Đây là loại trách nhiệm nghiêm khắc nhất do toà án nhân dân áp dụng đối với người phạm tội.

Trách nhiệm hình sự là 1 dạng trách nhiệm pháp lý gồm: nghĩa vụ phải chịu sự tác động của các hoạt động truy cứu về trách nhiệm hình sự, chịu bị kết tội và chịu biện pháp cưỡng chế của trách nhiệm hình sự (gồm hình phạt, biện pháp tư pháp) cũng như chịu mang án tích.

Trách nhiệm hình sự bao gồm: cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, phạt tù có thời hạn, tù chung thân, tử hình. Bên cạnh các hình phạt trên còn có thể áp dụng 1 hoặc nhiều hình phạt bổ sung khác như cấm đảm nhiệm các chức vụ, làm những nghề hay công việc nhất định; cấm cư trú; quản chế; tước 1 số quyền công dân, tước đi danh hiệu quân nhân, tịch thu tài sản; phạt tiền nếu không áp dụng là hình phạt chính;

2) Trách nhiệm dân sự: Là loại trách nhiệm pháp lý do toà án nhân dân áp dụng đối với các cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm pháp luật dân sự. Theo đó, trách nhiệm dân sự bao gồm buộc xin lỗi, buộc thực hiện nghĩa vụ dân sự; cải chính công khai, buộc bồi thường thiệt hại, phạt vi phạm;

3) Trách nhiệm pháp lý hành chính được hiểu là loại trách nhiệm pháp lý do các cơ quan nhà nước áp dụng đối với chủ thể vi phạm pháp luật hành chính. Trách nhiệm pháp lý hành chính bào gồm khiển trách, cảnh cáo, phạt tiền, cách chức, buộc thôi việc…;

4) Trách nhiệm pháp lý kỷ luật là loại trách nhiệm do thủ trưởng cơ quan, tổ chức áp dụng với cán bộ, công chức, viên chức, công nhân của các cơ quan, tổ chức mình khi họ vi phạm kỷ luật lao động ( Trách nhiệm dân sự, Trách nhiệm hình sự, Trách nhiệm hành chính; Trách nhiệm kỷ luật).

Truy cứu trách nhiệm pháp lý

Truy cứu trách nhiệm pháp lý là 1 hoạt động thể hiện tính quyền lực của nhà nước bởi cơ quan nhà nước hoặc nhà chức trách có thẩm quyền tiến hành để cá biệt hoá bộ phận chế tài của quy phạm pháp luật với những chủ thể vi phạm pháp luật.

Đây là hoạt động có trình tự, thủ tục vô cùng chặt chẽ do pháp luật quy định để có thể đảm bảo được tính nghiêm minh của pháp luật, tính chuẩn xác của hoạt động truy cứu trách nhiệm pháp lý, hạn chế tối đa những sai lầm có thể xảy ra, tránh hiện tượng oan sai, bỏ lọt vi phạm.

Vì vậy khi thực hiện việc truy cứu trách nhiệm pháp lý thì những cơ quan nhà nước, các nhà chức trách có thẩm quyền cần phải tiến hành thu thập và xử lý thông tin 1 cách đầy đủ, chuẩn xác, xem xét 1 cách toàn diện và kỹ càng. Từ đó xác định sự thật khách quan của các vụ việc, tiến hành so sánh, đối chiếu với những quy định của pháp luật, lựa chọn quy phạm pháp luật thích hợp để áp dụng sao cho chuẩn chủ thể, đúng tính chất, mức độ vi phạm.

Việc truy cứu trách nhiệm pháp lý sẽ dựa vào hành vi vi phạm, căn cứ vào hậu quả nguy hiểm cho xã hội bởi hành vi vi phạm gây ra, dựa vào lỗi của chủ thể, mối quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm pháp luật cũng như thiệt thòi cho xã hội do hành vi đó gây ra,…

Bài viết trên đây là là một số thông tin lý giải trách nhiệm pháp lý là gì? Đặc điểm của trách nhiệm pháp lý ra sao? Để hỗ trợ tư vấn thêm về vấn đề này hay các tin tức khác liên quan tới luật pháp, hãy liên hệ với Luật Hùng Sơn nhé!