Tang vật là gì, khi nào tiến hành tịch thu tang vật?

Trong các vụ việc xử lý vi phạm hành chính thường xuất hiện thuật ngữ “tang vật”, “phương tiện vi phạm”. Vậy “Tang vật” là gì, khi nào thì tiến hành tịch thu tang vật? Thủ tục xử lý tang vật, phương tiện vi phạm hành chính như thế nào? Chi phí quản lý tang vật, phương tiện vi phạm là bao nhiêu?

Thông qua bài viết dưới đây,  Luật Hùng Sơn sẽ cùng bạn giải đáp các vấn đề này thông qua các quy định pháp luật mới nhất.

Tang vật là gì?

Trong những bài báo, bản tin thời sự thường bắt gặp cụm từ: “Tịch thu tang vật và phương tiện vi phạm”. Vậy theo quy định pháp luật, “tang vật” là gì, tang vật bao gồm những gì?

Mặc dù không được đề cập chính thức trong quy định của Luật và các văn bản hướng dẫn, nhưng căn cứ vào Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2020, có thể nhận diện các dạng thức của “tang vật” như sau:

• Dạng thứ nhất: Đồng Tiền Việt Nam, ngoại tệ, chứng chỉ có giá, đá quý, kim loại quý, vàng, bạc;
• Dạng thứ hai: Tài liệu, giấy tờ, chứng từ liên quan;
• Dạng thứ ba: Ma túy, vật liệu cháy nổ, vũ khí, công cụ hỗ trợ, vật có giá trị về lịch sử văn hoá, cổ vật, bảo vật quốc gia, hàng lâm sản quý hiếm, vật thuộc loại cấm lưu hành và tài sản khác.

Như vậy, trong vụ việc xử lý vi phạm hành chính, nếu nhắc đến cụm từ “Tịch thu tang vật” thì tức là cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử phạt sẽ tiến hành tịch thu đối với một trong những dạng thức tang vật kể trên. Hoặc cùng lúc trong một vụ việc vi phạm hành chính, có thể xuất hiện nhiều dạng tang vật vi phạm khác nhau.

Khi nào tiến hàng tịch thu tang vật?

“Tang vật” là thuật ngữ được nhắc đến trong các vụ việc liên quan đến xử lý vi phạm hành chính. Thực hiện tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính là việc sung ngân sách nhà nước đối với: Vật, tiền, hàng hóa, phương tiện liên quan trực tiếp đến hành vi vi phạm hành chính.

Vậy thì khi nào thì cá nhân, tổ chức bị tịch thu tang vật? Mức độ vi phạm như thế nào thì bị tịch thu tang vật?

Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính là một biện pháp do cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính, áp dụng đối với những hành vi vi phạm hành chính có tính chất nghiêm trọng, do cá nhân, tổ chức thực hiện với lỗi cố ý.

Như vậy, chủ thể thực hiện biện pháp tịch thu tang vật là Cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính;

Đối tượng bị áp dụng biện pháp tịch thu tang vật là Cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính với Lỗi cố ý;

Lỗi được xác định trong hành vi vi phạm hành chính dẫn đề bị tịch thu tang vật vi phạm phải là lỗi cố ý. Biện pháp tịch thu tang vật không được đặt ra đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm với lỗi vô ý.

Ngoài ra, biện pháp tịch thu tang vật có thể được cơ quan có thẩm quyền áp dụng với tính chất là hình thức xử phạt chính, áp dụng độc lập hoặc là hình thức xử phạt bổ sung, áp dụng kèm theo hình thức xử phạt chính. Tùy vào tính chất, mức độ vi phạm hành chính mà biện pháp này được áp dụng linh hoạt theo từng trường hợp vi phạm cụ thể.

Tóm lại, cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính chỉ áp dụng các biện pháp tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm nếu xét thấy:

• Thứ nhất, hành vi của cá nhân, tổ chức thực hiện là hành vi vi phạm hành chính nghiêm trọng và được thực hiện do lỗi cố ý;
• Thứ hai, tang vật trực tiếp của vi phạm hành chính hoặc được trực tiếp sử dụng để thực hiện hành vi vi phạm hành chính. Nếu không có tang vật này thì không thể thực hiện được hành vi vi phạm hành chính. Tang vật được đề cập có thể gồm: Vật, tiền, hàng hóa, phương tiện…

Tang vật trong vi phạm hành chính

Như đã đề cập ở trên, tang vật được xem xét dưới góc độ xử lý vi phạm hành chính. Có thể hiểu, tài sản do cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính sử dụng trực tiếp để thực hiện hành vi vi phạm hành chính được coi là tang vật. 

Thủ tục xử lý tang vật vi phạm hành chính

Cách xử lý tang vật vi phạm hành chính

Tùy thuộc vào loại tang vật là gì, cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành áp dụng biện pháp tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm của cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính khác nhau. Cụ thể như sau:

• Thứ nhất, đối với tang vật là tiền đồng Việt Nam, ngoại tệ, chứng chỉ có giá, đá quý, vàng, bạc, … thì phải nộp tang vật hoặc giá trị quy đổi của tang vật vào ngân sách Nhà nước;
• Thứ hai, đối với tang vật là tài liệu, giấy tờ, chứng từ… thì phải chuyển giao cho cơ quan được giao quản lý, sử dụng tài sản;
• Thứ ba, đối với tang vật là ma túy, vũ khí, vật liệu cháy nổ, công cụ hỗ trợ, vật có giá trị lịch sử văn hoá, bảo vật, cổ vật, vật thuộc loại cấm lưu hành… và tài sản khác thì phải bị tịch thu hoặc chuyển giao cho cơ quan quản lý chuyên trách quản lý, xử lý theo quy định.
• Thứ tư, đối với tang vật đã được cơ quan có thẩm quyền ra quyết định chuyển giao cho cơ quan nhà nước quản lý, sử dụng thì giữa các cơ quan này phải có sự phối hợp, phân công quản lý, sử dụng;
• Thứ năm, đối với các trường hợp tang vật khác với những trường hợp ở trên thì cần thuê tổ chức dịch vụ bán đấu giá chuyên nghiệp để thực hiện thủ tục bán đấu giá. Sau khi ký hợp đồng bán đấu giá đối với tang vật, cơ quan có thẩm quyền xử phạt bàn giao tang vật, kèm theo biên bản bàn giao. Bên nhận bàn giao cần ký, đóng dấu (nếu có) xác nhận tình trạng tang vật để tiến hành bán đấu giá.
• Thứ sáu, đối với tang vật bị tịch thu nhưng đã không còn giá trị sử dụng hoặc không thể bán đấu giá thì Cơ quan có thẩm quyền ra quyến cần lập Hội đồng xử lý. Hội đồng xử lý tang vật bao gồm đại diện các cơ quan nhà nước hữu quan.

Thủ tục xử lý tang vật

Thủ tục xử lý tang vật trong vi phạm hành chính trước hết cần phải được thực hiện bởi chủ thể có thẩm quyền xử phạt. Theo Điều 26 Luật xử lý vi phạm hành chính, chủ thể có thẩm quyền xử phạt lập biên bản cho đối tượng vi phạm.

Nội dung biên bản xử phạt vi phạm cần có đủ các nội dung: Tên tang vật, chủng loại, số lượng, tình trạng, số đăng ký (nếu có), chất lượng tang vật, phương tiện vi phạm bị cơ quan có thẩm quyền tịch thu. Dưới cuối biên bản phải có chữ ký của người trực tiếp tiến hành biện pháp tịch thu tang vật, chữ ký của đối tượng bị xử phạt (cá nhân vi phạm hoặc người đại diện tổ chức vi phạm) và chữ ký của người chứng kiến. Nếu cá nhân vi phạm hoặc người đại diện tổ chức vi phạm vắng mặt khi áp dụng biện pháp tịch thu tang vật thì cần có hai cá nhân chứng kiến.

Trường hợp tang vật vi phạm cần phải được niêm phong thì thực hiện niêm phong ngay trước mặt cá nhân vi phạm, người đại diện của tổ chức vi phạm và (những) người chứng kiến. Biên bản xử phạt vi phạm phải thể hiện nội dung thực hiện niêm phong tang vật.

Trường hợp tang vật vi phạm đang bị tạm giữ, cơ quan có thẩm quyền xử phạt nếu nhận thấy tang vật có sự thay đổi tình trạng so với thời điểm ra quyết định tạm giữ tang vật thì cần ghi lại những thay đổi này vào biên bản. Dưới biên bản là chữ ký của người lập biên bản, người tạm giữ, người chính kiến.

Chi phí quản lý tang vật vi phạm hành chính là bao nhiêu?

Chi phí cho việc quản lý tang vật, phương tiện vi phạm trong vi phạm hành chính được quy định tại Nghị định 115/2013/NĐ-CP.

Các chi phí bảo đảm cho việc quản lý, bảo quản tang vật, phương tiện bao gồm: Khoản chi cho hoạt động xây dựng, sửa chữa, nâng cấp cơ sở vật chất hoặc thuê địa điểm tạm giữ, mua sắm trang thiết bị cần thiết cho việc quản lý, bảo quản, vận chuyển, giao-nhận, giám định tang vật; Chi phí thông báo trên các phương tiện thông tin; Chi phí phục vụ xử lý tang vật…

Với nhiều trường hợp, hàng hóa, tang vật bị tịch thu có thể là hàng hóa cồng kềnh, số lượng lớn thì cần lưu kho, bến bãi và cần thuê đơn vị bảo quản. Trường hợp này, các chi phí để lưu kho, phí thuê bến bãi, phí bảo quản tang vật cũng như các chi phí thuê dịch vụ đấu giá chuyên nghiệp được tính vào tiền bán tang vật bị tịch thu.

Tiền thu được từ việc bán đấu giá tang vật bị tịch thu, sau khi trừ các chi phí trên và các chi phí khác phù hợp với quy định của pháp luật sẽ được nộp vào ngân sách nhà nước.

Trường hợp tang vật sau khi được bán đấu giá nhưng số tiền bán được không đủ để chi trả, thanh toán các khoản phí nói trên thì phần còn thiếu để chi cho các khoản phí trên được đề xuất hỗ trợ từ ngân sách nhà nước theo quy định.

Trên đây là nội dung bài viết tìm hiểu về “Tang vật là gì, khi nào tiến hành tịch thu tang vật?”. Bài viết đã giải đáp các nội dung “tang vật là gì”, “cách xử lý tang vật”, “thủ tục xử lý tang vật” và “chi phí quản lý tang vật”. Hi vọng rằng đã cung cấp cho bạn đọc những kiến thức bổ ích.

Luật Hùng Sơn là đơn vị tư vấn pháp luật đa ngành: Dân sự, hình sự, hôn nhân và gia đình, sở hữu trí tuệ…Nếu có bất cứ thắc mắc nào, vui lòng để lại thông tin hoặc bình luận. Trường hợp cần tư vấn pháp luật chuyên sâu, quý khách vui lòng liên hệ Luật Hùng Sơn qua Tổng đài tư vấn: 1900.6518 để gặp luật sư tư vấn.