Thủ tục công bố di chúc thực hiện thế nào? Do ai công bố

Chắc hẳn rất nhiều người thừa kế chắc sẽ khá thắc mắc về vấn đề thủ tục công bố di chúc sẽ được thực hiện như thế nào? Họ sẽ nhận tài sản thừa kế bằng cách nào? Di chúc sẽ do ai công bố? Bài viết dưới đây là giải đáp của Luật Hùng Sơn về thủ tục công bố di chúc theo pháp luật hiện hành.

Di chúc là gì?

Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình sang cho người khác sau khi chết. Theo quy định tại Điều 626 Bộ Luật dân sự 2015 thì người lập di chúc có quyền quyết định về việc phân chia tài sản của mình sau khi chết, bao gồm các quyền sau đây:

1. Truất quyền hưởng di sản của người thừa kế; chỉ định người thừa kế.

2. Phân định phần di sản của mình cho từng người thừa kế.

3. Dành một phần tài sản trong khối di sản của mình để thờ cúng, di tặng.

4. Giao nghĩa vụ cho người thừa kế.

5. Chỉ định người quản lý di sản, người giữ di chúc, người phân chia di sản.

Di chúc được công bố khi nào? Do ai công bố?

Di chúc được công bố khi nào?

Theo điểm c khoản 3 của Điều 641 Bộ luật Dân sự thì khi người lập di chúc chết, phải giao lại bản di chúc cho người thừa kế hoặc cho người có thẩm quyền công bố di chúc. Việc giao lại bản di chúc phải được lập thành văn bản và có chữ ký của người nhận, người giao và trước sự có mặt của ít nhất hai người làm chứng.

Như vậy, sau khi người lập di chúc chết, người đang giữ di chúc sẽ phải giao di chúc cho người có thẩm quyền công bố di chúc hoặc người thừa kế. Tuy nhiên, việc công bố di chúc này không bắt buộc phải cùng thời điểm với thời điểm mở thừa kế.

Di chúc do ai công bố?

Theo quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 647 của Bộ luật Dân sự, người công bố di chúc được nêu rõ như sau:

• Di chúc bằng văn bản được lưu giữ tại tổ chức hành nghề công chứng thì Công chứng viên sẽ là người công bố di chúc.
• Người lập di chúc mà chỉ định người công bố di chúc thì người được chỉ định sẽ có nghĩa vụ phải công bố di chúc.
• Người lập di chúc mà không chỉ định hoặc có chỉ định nhưng người được chỉ định lại từ chối công bố di chúc thì những người thừa kế phải thỏa thuận với nhau để có thể cử ra một người đứng ra công bố di chúc.

Như vậy, tùy vào việc người lập di chúc gửi di chúc tại đâu hoặc di chúc có cử người công bố di chúc không để xác định di chúc do ai công bố.

Thủ tục công bố di chúc thực hiện thế nào?

• Sau thời điểm mở thừa kế thì người có thẩm quyền công bố di chúc phải sao gửi di chúc tới tất cả những người mà có liên quan đến nội dung của di chúc.
• Người nhận được bản sao di chúc thì có quyền yêu cầu đối chiếu bản sao với bản gốc của di chúc.
• Trường hợp di chúc mà được lập bằng tiếng nước ngoài thì bản di chúc đó phải được dịch ra tiếng Việt và phải có chứng thực hoặc công chứng.

Sau khi có thông báo về việc mở thừa kế hoặc sau khi di chúc được công bố, những người thừa kế có thể họp mặt để thỏa thuận với nhau bằng văn bản những việc sau đây:

• Cử người phân chia di sản, người quản lý di sản, xác định quyền và nghĩa vụ của những người này, nếu người để lại di sản không chỉ định rõ trong di chúc;
• Cách thức phân chia di sản.

Địa điểm công bố di chúc ở đâu?

Hiện nay, không có quy định cụ thể nào về địa điểm công bố di chúc nhưng tại khoản 2 Điều 611 của Bộ luật Dân sự năm 2015 đã quy định về địa điểm mở thừa kế như sau:

Địa điểm mở thừa kế là nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản. Nếu như không xác định được nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản thì địa điểm mở thừa kế là nơi có phần lớn di sản hoặc nơi có toàn bộ di sản.

Theo quy định ở trên, di chúc sẽ có hiệu lực tại thời điểm mở thừa kế (thời điểm mà người lập di chúc chết). Pháp luật cũng chỉ yêu cầu công bố di chúc sau khi mở thừa kế. Do vậy, sẽ xuất hiện hai tình huống sau:

• Thời điểm mở thừa kế mà trùng với thời điểm công bố di chúc thì địa điểm công bố di chúc sẽ trùng với địa điểm mở thừa kế. Cụ thể là nơi cư trú cuối cùng của người lập di chúc hoặc nếu không xác định được nơi cư trú cuối cùng thì là nơi có toàn bộ hay phần lớn di sản).
• Thời điểm công bố di chúc mà không trùng với thời điểm mở thừa kế thì trường hợp này pháp luật không có bất kỳ quy định nào nên những người thừa kế có thể thỏa thuận với nhau về địa điểm công bố di chúc.

Quy định của pháp luật về công bố di chúc

Điều 647 của Bộ luật dân sự năm 2015 đã quy định rõ về công bố di chúc. Theo đó, tại điều luật này đã ghi nhận về chủ thể công bố di chúc, nghĩa vụ của chủ thể công bố di chúc, quyền của người nhận bản sao di chúc và trường hợp công bố di chúc bằng tiếng nước ngoài. Chi tiết những điều này đã được phân tích tại những mục trên.

Trên đây là thông tin về thủ tục công bố di chúc. Quý bạn đọc có bất kỳ thắc mắc gì liên quan đến thủ tục này, vui lòng để lại thông tin dưới bài viết này hoặc liên hệ hotline 19006518 để được các chuyên viên của Luật Hùng Sơn giải đáp một cách nhanh chóng và chi tiết nhất.